Page 89 - Lý Thường Kiệt

LÝ THƯỜNG KIỆT

Sứ ta vào nước Tống hoặc bằng đường Khâm Châu, hoặc bằng đường
Vĩnh Bình. Mỗi lúc đem voi cống thì đi đường Vĩnh Bình. Quan Tống, Chu
Khứ Phi, còn cho ta biết một vài chi tiết về việc cống.
Trước lúc sứ ta tới biên giới, có phái bộ tới trước xin phép cho sứ tới
kinh (ở gần Khai Phong ngày nay). Phải có trả lời của triều đình Tống ưng
thuận mới được đi. Mỗi phái bộ ta gồm có đến năm mươi người, có lúc đến
trăm người. Nhưng số người được đến kinh cũng phải tùy Tống chấp nhận.
Ngoài các tê, tượng, những cống vật thường rất quý. Sau lúc Tống đã
phải dời kinh xuống phía nam, vua Lý vẫn cống tiến rất hậu. Năm 1156, Lý
Quốc đem cống đồ kim khí nặng hơn 1.200 cân, nạm châu báu nặng phần
nửa. Lại thêm 100 hạt trân châu đựng trong bình vàng (3 hạt lớn như quả
cà, 6 hạt lớn như hạt mít, 24 hạt lớn như hạt đào, 17 hạt lớn như hạt mận và
50 hạt lớn như hạt táo). Lại thêm 1.000 cân hương trầm, 50 đôi lông thúy,
850 tấm đoạn màu vàng thắm, hoa rồng cuốn, 6 ngựa vua cưỡi đủ cả yên
cương, 8 ngựa thường, 5 voi. Phái bộ gồm có 100 người. (LNĐĐ 2).
Xem đó biết đời Lý, nước ta giàu biết là bao nhiêu. Những lần khác, tuy
cống lễ không hậu như trên, nhưng các đồ vàng, bạc, ngà và hương trầm,
cũng trị giá đến vài ba vạn quan. Muốn biết giá trị một lễ như vậy, ta có thể
so sánh với tiền ban cho các nhân viên phái bộ dọc đường, mỗi ngày 10
đồng tiền ngoài gạo!

Sứ bộ được ưu đãi dọc đường và lúc tới kinh, vua Tống ân cần phủ dụ.
Sứ thần được chọn trong các hàng quan cao cấp biết ứng đối, biết làm
thơ. Khứ Phi còn ghi một câu thơ của Lý Bang Chính. Sau khi vua Tống đổi
tên nước Giao Chỉ ra nước An Nam (1174), Bang Chính về; dọc đường có đề
thơ ở một bưu đình. Trong thơ có câu "Thử khứ ưu thành tứ quốc danh" (Đi
lần này thành công lớn là được ban tên nước).
Đáp lễ lại, vua Tống ít sai sứ đến Thăng Long. Chỉ lúc ở nước ta, có quốc
tang và tự quân lên ngôi, vua Tống thường sai một viên quan ở Quảng Tây
tới điếu ai và phong vua mới: như năm 1029, viên chuyển vận sứ Quảng
Tây Vương Duy Chính (TS và TB 107) tới tế Lý Thái Tổ và phong Lý Đức
Chính (Thái Tông); năm 1055, viên chuyển vận sứ Quảng Tây Tô Yên Thế

96