Page 15 - Lý Thường Kiệt

của Lý Thường Kiệt, sử sách há lại không có đâu chép kỹ càng, để ta có thể
soạn một sách kể lại toàn sự nghiệp sao?
Sau khi tìm tòi cẩn thận, tôi đã thấy một bộ sách đời Tống để lại, là Tục
tư trị thông giám trường biên. Tuy nay đã mất lỗ mỗ vài phần, nhưng trong
năm trăm hai mươi quyển còn nguyên, ta có thể lượm lặt những sự có liên
quan đến việc bang giao Tống Lý.
Nhờ đó ta biết được một cách tường tận việc Lý Thường Kiệt đánh
Tống, việc Tống xâm lăng nước ta, việc ta điều đình đòi đất. Những chi tiết
vụn vặt rất nhiều, khiến ta có thể sống lại, hằng ngày, những phút vua tôi
nhà Tống lo việc đánh nước ta, và nhờ đó, biết công lao của Lý Thường Kiệt.

Tham khảo với các sách cũ khác, soạn bởi người Tống hay người ta, tôi
đã dọn xong quyển sách này. Tuy nhan đề Lý Thường Kiệt, nhưng thật ra là
sử bang giao với Tống của nước ta về thế kỷ thứ XI, trong triều Lý.
Chắc có độc giả sẽ trách sự chênh lệch trong cách chép chuyện Tống và
chuyện Lý: chuyện Tống kỹ càng mà chuyện Lý đơn sơ. Tác giả cũng lấy
điều ấy làm ân hận. Nhưng lỗi là tại dân tộc ta, hoặc đã ít biên chép việc
đương thời để di truyền lại đời sau, hoặc không biết giữ những vết tích xưa;
cho nên nay rất hiếm tài liệu của ta về việc ta. Tôi cũng biết rằng, muốn
tránh sự chênh lệch, còn có thể bớt phần nói đến các việc Tống. Nhưng
những việc vụn vặt ấy, trải qua chín trăm năm còn truyền lại, khiến ta như
còn thấy trước mắt; há ta lại bỏ qua mà không công bố sao? Vả chăng, tôi đã
ước lược đi nhiều, và chỉ giữ đại cương hay chọn những chi tiết, nó càng rõ
ràng bao nhiêu, lại làm ta đoán được bấy nhiêu hành động cửa người nước
ta, mà sử ta không biết bảo tồn.
Những việc tôi kể trong sách, hoàn toàn có chứng và được dẫn chứng.
Cũng trong các hạng chứng, tôi chỉ để ý đến chứng chính xác mà thôi.
Không bịa đặt, không tây vị^'^ hết sức rõ ràng: đó là những chuẩn
thằng'"’ tôi đã theo, trong khi viết cuốn sách này.

Tây vị = thiên vị. (BBT).
Chuẩn thằng = nguyên tắc. (BBT).

17