Page 258 - Lịch Sử Văn Minh Thế Giới

chất chính nghĩa của cuộc kháng chiến chống Ba Tƣ của Hy Lạp

và hết sức ca ngợi những chiến công oanh liệt của ngƣời Hy Lạp

ở Maratông, Técmôpin.

Tuy nhiên, tác phẩm của Hêrôđốt còn hạn chế ở chỗ là ông

đã ghi chép tất cả những chuyện ông đƣợc nghe kể lại, thậm chí

có khi còn tự tạo ra sự kiện lịch sử. Mặc dầu vậy, tác phẩm của

ông vẫn đáng đƣợc trân trọng vì nó có nhiều tài liệu lịch sử quý

giá, và bản thân ông vẫn xứng đáng với tƣ cách là ngƣời đặt nền

móng cho nền sử học phƣơng Tây.

Tuxiđít (460 - 395 TCN) cũng là một nhà sử học có vị trí

quan trọng của Hy Lạp cổ đại. Năm 431 TCN, khi cuộc chiến

tranh Pêlôpônedơ bùng nổ, ông là một nhà chỉ huy quân sự trong

quân đội Aten. Vì vậy bản thân ông đã từng thấy thắng lợi cũng

nhƣ thất bại của Aten. Bằng những điều mắt thấy tai nghe và

bằng việc điều tra nghiên cứu nghiêm túc, ông đã viết tác phẩm

Cuộc chiến tranh Pêlôpônedơ nhằm mục đích để cho đời sau

"biết rõ ràng về quá khứ".

Nếu nhƣ Hêrôđốt là ngƣời đầu tiên đặt nền móng cho sử học

phƣơng Tây thì Tuxiđít là ngƣời đầu tiên ở phƣơng Tây đã viết

về sử một cách nghiêm túc. Ông nói: "Tôi không đồng ý với

nhiệm vụ của mình là ghi chép lại cái tôi biết khi bắt gặp lần đầu

hay là cái mà tôi có thể giả thiết đƣợc, mà chỉ ghi chép những sự

kiện mà chính tôi mục kích hay là cái mà tôi nghe ở ngƣời khác

sau khi đã nghiên cứu chính xác đến một chừng mực nào đó

từng sự kiện riêng biệt".

Ông còn chú ý phê phán nhận định các sự kiện lịch sử và

giải thích các sự kiện bằng bối cảnh của nó nhƣ điều kiện tự

nhiên, điều kiện vật chất, chế độ xã hội... Đồng thời ông cho

rằng tác phẩm lịch sử phải có tác dụng giáo dục. Ông nói: "Phải