Page 145 - Lịch Sử Văn Minh Thế Giới

thời kì Tống, Nguyên, ngƣời Trung Quốc đã phát minh ra cái

bàn tính, rất tiện lợi cho việc tính toán.

b) Thiên văn và phép làm lịch.

Theo truyền thuyết, từ thời Hoàng Đế, Nghiêu Thuấn, Trung

Quốc đã biết quan sát thiên văn. Đến thời Thƣơng, trong tài liệu

ghi bằng chữ giáp cốt đã có chép về nhật thực và nguyệt thực.

Đó là những tài liệu sớm nhất thế giới về mặt này. Trong sách

Xuân thu cũng có chép trong vòng 242 năm có 37 lần nhật thực,

nay đã chứng minh đƣợc 33 lần hoàn toàn chính xác. Sách Xuân

Thu còn chép năm 613 TCN "sao Bột nhập vào Bắc đẩu". Đó là

sao chổi Halây đƣợc ghi chép sớm nhất trong lịch sử thế giới.

Chu kì của sao chổi này là 76 năm, sau này ngƣời ta biết đƣợc

sao chổi Halây đã đi qua Trung Quốc 31 lần.

Thiên Ngũ hành chí sách Hán thư thì chép ngày Ất Mùi,

tháng 3 năm 28 TCN, "Mặt Trời hiện ra màu vàng, có điểm đen

lớn nhƣ cục sắt hiện ra giữa Mặt Trời". Đó cũng là tài liệu sớm

nhất ghi chép về điểm đen trong Mặt Trời.

Nhà thiên văn học nổi tiếng nhất Trung Quốc là Trƣơng

Hành (78-139). Ông đã biết ánh sáng của Mặt Trăng là nhận của

Mặt Trời, lần đầu tiên giải thích đúng đắn rằng nguyệt thực là do

Mặt Trăng nấp sau bóng của Trái Đất. Tác phẩm thiên văn học

của ông nhan đề là "Linh hiến", trong đó ông đã tổng kết những

tri thức về thiên văn học lúc bấy giờ. Trong "linh hiến", ông đã

nêu ra những nhận thức đúng đắn nhƣ vũ trụ là vô hạn, sự vận

hành của hành tinh nhanh hay chậm là do cự li cách quả đất gần

hay xa.

Ông còn cho rằng thiên thể hình cầu nhƣ vỏ quả trứng, mà

trái đất thì nhƣ lòng đỏ. Một vòng của bầu trời là 365° 1/4, một