Page 144 - Lịch Sử Văn Minh Thế Giới

toán kinh. Nội dung của sách này nói về lịch pháp, thiên văn,

hình học (tam giác, tứ giác, ngũ giác), số học (phân số, số

thƣờng)… đặc biệt đây là tác phẩm toán học của Trung Quốc

sớm nhất nói về quan hệ giữa 3 cạnh của tam giác vuông giống

nhƣ định lí Pitago.

Thời Đông Hán lại xuất hiện một tác phẩm quan trọng hơn

gọi là Cửu chương toán thuật. Tác phẩm này chia thành 9

chƣơng, trong đó chứa đựng các nội dung nhƣ 4 phép tính,

phƣơng pháp khai căn bậc 2 và bậc 3, phƣơng trình bậc 1, số âm,

số dƣơng, cách tính diện tích các hình, thể tích các hình khối,

diện tích xung quanh và thể tích hình cầu, quan hệ giữa 3 cạnh

của tam giác vuông...

Đến thời Ngụy, Tấn, Nam Bắc triều, Lƣu Huy và Tổ Xung

Chi là hai nhà toán học nổi tiếng nhất. Lƣu Huy đã chú giải sách

Cửu chương toán thuật, ông còn tìm đƣợc số pi bằng tỉ số 3927:

1250 = 3,1416. Tổ Xung Chi (429-500) cũng chú thích Cửu

chƣơng toán thuật. Đặc biệt, ông là ngƣời sớm nhất thế giới tìm

đƣợc số pi rất chính xác gồm 7 số lẻ nằm giữa hai số 3,1415926

và 3,1415927.

Đời Đƣờng, Trung Quốc cũng có nhiều nhà toán học có tên

tuổi nhƣ nhà sƣ Nhất Hạnh đã nêu ra công thức phƣơng trình bậc

hai, Vƣơng Hiếu Thông soạn sách Tập cổ toán kinh, dùng

phƣơng trình bậc 3 để giải quyết nhiều vấn đề toán học.

Thời Tống, Nguyên, Minh, Thanh lại càng có nhiều nhà

toán học, trong số đó Giả Hiến, Thẩm Quát đời Tống có thể coi

là những ngƣời tiêu biểu. Giả Hiến đã tìm đƣợc phƣơng pháp

giải các phƣơng trình bậc cao, Thẩm Quát đã nêu ra những ý

kiến về cấp số, cách tính độ dài của cung và dây cung khi đã biết

đƣờng kính của vòng tròn và chiều cao của dây cung. Đặc biệt,