Page 146 - Lịch Sử Văn Minh Thế Giới

nửa ở trên Trái Đất, một nửa ở dƣới Trái Đất. Căn cứ theo suy

nghĩ ấy của mình, ông làm một mô hình thiên thể dùng sức nƣớc

để chuyển động gọi là "hồn trƣơng" còn gọi là "hồn thiên ghi”

khi mô hình này chuyển động thì các vì sao trên đó cũng di

chuyển giống nhƣ tình hình thực ngoài bầu trời.

Trƣơng Hành còn có nhiều hiểu biết về địa lí, địa chất học.

Ông chế tạo đƣợc một dụng cụ đo động đất gọi là "địa động

nghi" có thể đo một cách chính xác phƣơng hƣớng của động đất.

Nhờ sớm có những hiểu biết về thiên văn nên từ sớm Trung

Quốc đã có lịch.

Theo truyền thuyết, Hoàng Đế đã sai Dung Thành đặt ra

lịch, thời Chuyên Húc sửa lại thành lịch mới, một năm chia

thành 12 tháng. Đƣờng Nghiêu lại sai hai họ Hy, Hòa sửa lại lịch

một lần nữa. Đến đời Hạ lại sửa lại lịch của Nghiêu. Lịch đời Hạ

lấy tháng giêng âm lịch ngày nay làm tháng đầu năm. Đến đời

Thƣơng, Trung Quốc đã biết kết hợp giữa vòng quay của Mặt

Trăng xung quanh Trái Đất với vòng quay của Trái Đất xung

quanh Mặt Trời để đặt ra lịch. Loại lịch này, một năm chia làm

12 tháng, tháng đủ có 30 ngày, tháng thiếu có 29 ngày. Để cho

khớp với vòng quay của Trái Đất xung quanh Mặt Trời, ngƣời

đời Thƣơng đã biết thêm vào một tháng nhuận. Lúc đầu cứ 3

năm thêm một tháng nhuận hoặc 5 năm thêm 2 tháng nhuận, về

sau đến giữa thời Xuân Thu, cứ 19 năm thì thêm 7 tháng nhuận.

Lịch đời Thương lấy tháng 12 âm lịch ngày nay làm

tháng đầu năm và quy định lúc gà gáy là lúc bắt đầu ngày

đầu năm. Thời Chu lấy tháng 11 âm lịch ngày nay làm

tháng đầu năm và quy định lúc nửa đêm là lúc bắt đầu ngày

đầu năm. Đời Tần và đầu đời Hán đã từng lấy tháng 10 âm

lịch làm tháng đầu năm.