Page 140 - Lịch Sử Văn Minh Thế Giới

hạ xuống gọi là "tử", hoặc như trong cuộc hội nghị chư hầu

ở Tiễn Thổ (Hà Nam) do Tấn Văn Công triệu tập, vua Chu

thực ra là bị triệu tập đến nhưng Khổng Tử lại chép là vua

đi săn ở đó.

Tự đánh giá tầm ảnh hưởng chính trị của sách Xuân

Thu, Khổng Tử nói: "Kẻ hiểu ta là do sách Xuân Thu, kẻ lên

án ta cũng là do sách Xuân Thu". Tư Mã Thiên, tác giả Sử

kí thì nói rằng: "Từ khi cái nghĩa (tư tưởng) của sách Xuân

Thu lưu hành, loạn thần tặc tử trong thiên hạ đều sợ hãi".

Chính vì vậy, sách Xuân Thu tuy là tác phẩm sử học nhưng

đến thời Hán được coi là một tác phẩm trong Ngũ kinh của

nhà Nho.

Ngoài sách Xuân Thu, các tác phẩm khác nhƣ Thượng Thư

(kinh Thi), Chu Lễ... cũng là những tài liệu lịch sử rất quý báu để

nghiên cứu tình hình chính trị, chế độ quan lại, lễ nghi lúc bấy

giờ. Đến thời Chiến Quốc, các sách nhƣ Tả truyện, Quốc ngữ,

Chiến quốc sách, Lã thị Xuân Thu đều là những tác phẩm sử học

rất có giá trị.

Đến thời Tây Hán, sử học Trung Quốc bắt đầu trở thành một

lĩnh vực độc lập mà ngƣời đặt nền móng đầu tiên là Tƣ Mã

Thiên.

Với tác phẩm Sử kí, bộ thông sử đầu tiên của Trung Quốc,

Tƣ Mã Thiên đã ghi chép lịch sử gần 3.000 năm từ thời Hoàng

Đế đến thời Hán Vũ Đế.

Toàn bộ tác phẩm bao gồm 12 bản kỉ, 10 biểu, 8 thư, 30

thế gia, 70 liệt truyện. Bản Kỉ là sự tích các vua; Biểu là

bảng tổng kết về niên đại; Thư là lịch sử các chế độ, các

ngành riêng biệt như lễ, nhạc, kinh tế; Thế gia là lịch sử

các chư hầu và những người có danh vọng; Liệt truyện chủ