Page 134 - Được Học Và Thuốc Thiết Yếu

thường. Ngược lại, trong tình trạng bệnh lý, hormon tiết ra tăng hoặc giảm, sẽ gây ra
những rối loạn chức năng trong cơ thể. Thí dụ:
- Insulin là hormon của tuyến tụy do các tê bào beta ở các đảo Langerhans ớ tụy
tiết ra và có tác dụng làm hạ nồng độ glucose ở máu. Nếu tụy tiết ra không đủ hoặc
không tiết được insulin, sẽ gây ra bệnh đái tháo đường, do nồng độ glucose huyết bị
tăng cao.

Để điều trị các bệnh ở tuyến nội tiết, người ta dùng những thuôc điều chế do chiết
xuât các hormon từ tuyến động vật tương ứng hoặc điều chê bằng phương pháp tổng hợp
hóa học.

2. Đặc điểm của horm on.
- Homion là những dẫn cliât hữu cơ, có hoạt tính sinh học cao (tác dụng mạnh với
liều lượng nhỏ hàng miligam).
- Hormon có tác dụng tương hỗ (ảnh hưởng lẫn nhau), đáng chú ý là thùy trước
tuyến yên tiết ra một sô hormon có tác dụng kích thích hoạt động của các tuyên nội
tiết khác trong cơ thế như hormon hướng giáp (thyreostimulin) có tác dụng kích thích
tuyến giáp hoạt động; ngược lại thyroxin do tuyến giáp tiết ra lại có tác dụng kìm hãm
thùy trước tuyến yên tiết ra thyreostimulin.
- Hormon sau khi phát huy tác dụng thường bị phân hủy rất nhanh.

- Trừ adrenalin (được xếp vào thuốc độc A), các thuôc nội tiết đều là những thuốc
độc bảng B theo quy chê thuốc độc của Bộ Y tê.

3. Phân loại.
Dựa vào cấu trúc hóa học, có thể chia các hormon thành 3 nhóm:
3.1. Hormon có cấu trúc steroỉd như:

- Hormon vỏ thượng thận: Aldosteron và các glucocorticoid (như cortison, hydrocor-
tison). Hiện nay người ta đã tổng hợp đưọc nhiều glucocorticoid có tác dụng mạnh hơn
nhiều so với hydrocortison như prednisolon, triamcinolon...

- Các hormon sinh dục: ơ nam giới như testosteron - ớ nữ giới như các estrogen,
progesteron

3.2. Honnon có cấu trúc đa peptid như:
- Các kích tố của thùy trước tuyến yên: - Thyreostimulin; corticotropin (kích thích
vó tuyến thượng thận hoạt động), gonadostimulin (kích thích các tuyến sinh dục...)
- Insulin và glucagon của tuyến tụy.

3.3. Hormon có cấu trúc ax:id amin hoặc dẫn chất như thyroxỉn cứa tuyến giáp.
4. Nguyên tắc sử dụng.
- \T có hoạt tính mạnh và đặc hiệu nên các thuôc nội tiết chỉ được chỉ định sau khi
đã chẩn đoán bệnh cần điều trị.
- Liều dùng và thời gian dùng cần theo đúng chỉ định để tránh gây ra các tác dụng
phụ có nguy hại đến sức khỏe của người bệnh.

134