Page 281 - Di Tích Lịch Sử

giác, Thục An Dương Vương bị Triệu Đà đem quân bất ngờ tấn công, phải rút lui vể
phương Nam và tuẫn tiết tại Cửa Hiển, phía bắc chân núi Mộ Dạ, nay thuộc địa phận xã
Diễn An, huyện Diễn Châu. Để tưởng nhớ công ơn của Thục An Dương Vương, nhân
dân vùng Diễn Châu đã lập miếu thờ ngài ở Cửa Hiển, ở đó còn có ngôi mộ của công
chúa Mỵ Châu. Theo truyền thuyết, tuy đã có miếu thờ, nhưng mỗi khi màn đêm buông
xuống, có những đốm lửa lập lòe trên sườn núi Mộ Dạ. Nhiều người nghĩ rằng đó chính
là linh hổn của vua Thục muốn yên ngự trên sườn núi nên nhân dân đã lập đển thờ và
rước linh hổn Ngài vể đó để thờ phụng. Đển thờ Thục An Dương Vương trên núi Mộ
Dạ có từ đó.
Đến Cuông không chỉ là một di tích lịch sử mà còn là một danh thắng mà bất cứ ai
đã đến sẽ khó quên bởi sự kết hỢp hài hoà giữa kiến trúc và cảnh sắc thiên nhiên. Đển
nằm ở lưng chừng núi Mộ Dạ, ngay kê' Quốc lộ 1, cách thành phố Vinh khoảng 30km
vể phía bắc. Trên núi là rừng thông bạt ngàn, sau núi là biển cả mênh mông, dưới chân
núi phía bắc là bãi biển Cửa Hiền bằng phẳng. Những lúc đẹp trời đứng trên núi Mộ
Dạ phóng tầm mắt ra bỗn phía, ta mới thấy hết được những điều kì thú của một vùng
non nước hữu tình, cứ ngỡ đây là nơi gặp gỡ của núi và biển, của lịch sử và tình yêu.
Từ cổng vào ở dưới nhìn lên, gấn hai chục cột nanh đẩu nghê chĩa lên tua tủa như
đại pháo dựng. Cổng tam quan, hai chục góc mái cong đẩu rồng, đầu phượng, mấy chục
góc mái cong của 3 tòa điện và mẫy nhà vươn lên không, thành từng dãy thấp lên cao.
Cổng tam quan đổ sộ, cổ kính rêu phong. Cổng giữa ba lầu, những cành si rễ bám
vào rêu, khe nẻ thõng xuống khiến cho cảnh trí càng thêm u tịch. Đển có ba tòa. Tòa
trung điện xây theo kiểu chồng diêm 8 mái, còn các tòa khác trong đền đều có kiến
trúc 4 mái, đầu đao cong vút. Tòa nào cũng đổ sộ, cột to, thành dày với hoa vàn, tứ
linh chạm trổ rất tinh xảo. Trên các cột, có nhiều câu đối, thơ để bằng chữ Hán của các
quan lại, danh nho thời trước.
Xung quanh đển Cuông, những ngọn núi, những tảng đá đều mang tên những
truyền thuyết, những huyển thoại vể Thục An Dương Vương.
Tảng đá bàn cờ là nơi Thẩn An Dương Vương ngồi đánh cờ với Thán Kim Quy từ
biển lên. Tảng đá gạo dưới chân núi Mộ Dạ trông như một khối gạo đông lại. Tương
truyền từ Cổ Loa vào đến đây, Thục An Dương Vương phát gạo, cho quân sĩ về nhà
làm àn sinh sống. Số gạo còn lại đông thành tảng đá đó.
Núi Cờ, núi Kiếm, núi Áo, núi Mão, núi Gươm, núi Đầu Cần... mỗi núi mang tên
một vật trên mình của Thục An Dương Vương.
Truyền thuyết và lịch sử, thực và hư, những dấu tích đã rêu phong, đã hoen mờ cùng
thời gian, chỉ còn lại đó là một Đền Cuông linh thiêng. Bởi thế mà không chỉ người dân
Nghệ An mà du khách thập phương khi qua đền Cuông, như một phản xạ tự nhiên, đểu
dừng chân nơi ngôi đền lịch sử này, thắp nén nhang và hồi ức lại câu chuyện lịch sử thấm
đẫm nước mắt vể tình yêu, tình phụ tử trong buổi đầu của thời kì dựng nước.
Trải qua hai cuộc chiến tranh chống Pháp và chống Mỹ, đến bị hư hại khá nhiều,
miếu thờ Mỵ Châu và tường của đển bị bom phá tan. Nhiều năm liến lễ hội đển Cuông
bị lãng quên. Mãi đến năm 1990, nhân kỉ niệm 100 năm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí

Môt s ố t>i ticli lỊcVi svr - VẲM VioÁ Việt Nsim

c 286 >