Page 206 - Di Tích Lịch Sử

Chính giữa thành là “Vọng cung nữ” vể hướng nam, là nơi nghỉ của vua mỗi khi
đi tuần thú và là nơi các quan trong trấn hàng năm, hai mùa xuân thu đến tế lễ hoặc
“bái vọng” mỗi khi có chiếu chỉ của nhà vua ban xuống.
Trước điện Kính Thiên là một sân rộng lát gạch, phía ngoài cổng có bức bình
phong xây bằng gạch, đắp hình nổi “Long vân khánh hội” bằng vôi vữa. Tiếp đó là
Đoan môn có ba cửa ra vào, nhìn thẳng ra Kì đài (cột cờ) xây trên một bệ hình chóp
vuông cụt bằng đá ong, cao khoảng 18m. Phía tầy thành là Võ miếu - nơi thờ các
tướng sĩ đã anh dũng hi sinh trong khi chiến đấu bảo vệ thành.
Bên cạnh đó là dinh thự và công đường của các quan đầu tỉnh: Tổng đốc (sau đổi
là Tuần phủ), Bố chánh (hay Án sát), Đê' đốc và Đốc học. Về phía đông của Vọng cung
là ngục thất (trại giam), kho lương và Trại con gái - nơi vỢ con binh lính ở.
Hình ảnh vể thành cổ Sơn Tây đã được miêu tả thông qua ngòi bút của bác sĩ
Charles Edouard Hocquard trong quân đội viễn chinh Pháp năm 1884 như sau: “Bên
trong, giữa thành có một tháp cao 18m (cột cờ). Còn lại là Hành cung, nhà ở của các
quan tỉnh và kho lương. Phía trước tháp có 2 bể nước lớn hình vuông xung quanh xây
gạch và lan can bảo vệ. Theo người ta nói lại, trước đây một bể chứa nước dùng cho
quân đồn trú, còn một bể dùng nuôi cá phục vụ bữa ăn... Cửa đi vào bên trong tháp
(cột cờ) đang mở, tôi lên trên đó để xem. Bên trong tháp có một cầu thang xoáy trôn
ốc với khoảng 50 bậc bằng đá tảng. Cầu thang này được chiếu sáng bằng ánh sáng mặt
trời qua những cửa sổ tròn nhỏ, làm cho người ta có cảm giác như đang trèo lên tháp
chuông nhà thờ ở quê hương chúng ta (ở Pháp)... nhấp nhô tám kho gạo dẫn vào hành
cung. Hành cung nổi bật hẳn lên với hình bốn cạnh, mái hai tầng uốn cong, phần nhô
ra được trang trí bằng những quái vật đẩu sư tử mặt nhăn nhó ghép bằng những mảnh
sứ xanh lơ gắn xi măng. Hành cung trông ra một sân rộng vuông vức, lát bằng những
phiến đá rộng, mài nhẵn. Lối vào sân có hai con sư tử được tạc với kích thước lớn như
thật, đang đứng vươn mình trên những khối đá hoa cương màu xám trông rất đẹp. Để
vào sân, người ta phải đi qua một hàng hiên đổ sộ hai tẩng mái có trổ ba cửa và những
gác chuông nhỏ cũng được trang trí nhiều hình tượng khác nhau bằng các mảnh sứ
xanh lơ giống như một ngôi chùa”. Đoạn viết trên đã làm toát lên hình ảnh khái quát
nhất vể thành cổ Sơn Tầy ở cuối thế kỉ XIX, viỉa thể hiện được những nét quan trọng
trong việc bố phòng của thành, vừa cho thấy vị trí của từng khu trong thành là rất rõ
ràng, vừa làm toát lên tính sáng tạo của nhân dân khi xây dựng được ngôi thành khá
kiên cố, đổ sộ.
Trải qua gần 200 năm, bị nhiều cuộc chiến tranh tàn phá, thành Sơn Tây đã bị phá
huỷ phẩn lớn, hiện nay chỉ còn lại tường thành, cửa tiền, cửa hậu, hai khẩu thần công
và một số phế tích như vọng lâu, nền điện Kính Thiên, giếng nước,... Do vậy, ngày
16/2/2009, UBND Thành phố Hà Nội đã ra quyết định cải tạo, chỉnh trang di tích lịch
sử văn hoá Thành cổ Sơn Tây phục vụ cho Đại lễ kỉ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà
Nội. Tuy vậy, nơi đầy vẫn là một địa điểm du lịch vô cùng nổi tiếng của Sơn Tây, là
điểm dừng chân của nhiều du khách khi đến với vùng đất phía tây Hà Nội, là địa chỉ
khám phá hấp dẫn của những người yêu lịch sử.

Mdt »ố M ticVi lỊcVi tU - VÀM VioẢ Việt 'Navm
( 209 >