Page 315 - Dạy Học Vật Lý

Giooc Ximôn ôm (1789-1854)

nghiệm và nghiền ngẫm, suy xét về những thí nghiệm mà anh đã làm. Vì vậy ôm
quyết định sẽ làm lại thật cẩn thận một số thí nghiệm đã làm từ trước. Sau đó, tập

họp và hệ thống hóa những thí nghiệm này, từ đó rút ra những kết luận để có thể
xây dựng nên lí thuyết về điện. Những kết luận này, ôm dự định sẽ lần lượt công

bố trong một số bài báo.
Trong thời gian này ôm làm việc hầu như không ngơi nghỉ. Chính thời kì

này, Ôm quyết định không lập gia đình riêng, dành thì giờ cho khoa học.
Quyết định này ông giữ mãi cho đến trọn đời. Đen khi sang thế giới bên kia, ông

vẫn là người độc thân.
Trong các thí nghiệm, ôm dùng bộ pin Vônta nối với hai đầu mạch điện.

Vì vậy Ồm gọi đó là mạch điện ganvanich^^’. Hiệu điện thế giữa hai đầu mạch

điện ganvanich chính là hiệu điện thế của bộ pin. Trước hết ôm chú ý đến thí
nghiệm trong đó có thể thay đổi bộ pin Vônta nối với hai đầu mạch điện, nghĩa là
có thể thay đổi hiệu điện thế hai đầu mạch điện. Với thí nghiệm này ông rút ra

nhận xét rằng hiệu điện thế giữa hai đầu mạch điện tăng (hay giảm) thì cường độ
dòng điện trong mạch cũng tăng (hay giảm)^'^\

(3) Người đầu tiên phát hiện ra dòng điện là Ganvani. Vì vậy ôm gọi mạch điện của mình trong đó
có dòng điện là mạch ganvanich. Thực chất đỏ chi là mạch điện thông thường.
(4) Thực ra định luật cường độ dòng điện ti lệ với hiệu điện thế đã được Henri Cavenđis (Henry
Cavendish) phát hiện ra trước ôm rất lâu. Nhưng Cavenđìs không công bổ (theo thói quen) nên
mãi đến năm 1879, nghĩa là sau khi ôm công bố công trình của mình nửa thế ki người ta mới biết
đến khám phá của Cavenđis.____________________________________________________
Om quyết định công bố kết quả của thí nghiệm này trong một bài báo. Đó

là nội dung chủ yếu của bài báo đầu tiên trong loạt bài báo dự định của ôm.
Năm sau, năm 1826, ôm công bố hai bài báo tiếp theo. Những thí nghiệm

nói đến trong hai bài báo này là những thí nghiệm mà bộ pin nối vào hai đầu mạch
điện được giữ nguyên trong suốt thời gian làm thí nghiệm (hiệu điện thế hai đầu

mạch điện không đổi), nhưng dây dẫn trong mạch điện thì thay đổi: chất liệu dây

315