Page 43 - Cổ Nhi Tân Tiểu Truyện Danh Nhân Tôn Thất Thuyết

£õ' nhỉ Càn

gan ruột của cố nhân, tôi đã hiểu biết: cách nhau
muôn dặm tuy xa, nhưng chẳng khác gì chúng ta
ngồi chung cùng nhà nói chuyện với nhau vậy.

Song le, tâm sự và cảnh ngộ của tôi có nhiêu chỗ

muôn vàn khó nói. Xem sự thể thiên hạ thế kia,
mà tài lực tôi thế này, y như lời cố nhân đã nói: sức
bọ ngưa là bao mà, dám giơ cánh tay lên chống xe!

Nhưng nghĩ lại, nước nhà mấy ngàn năm qua chỉ
lấy văn hiến truyền nối đời này qua đời kia, đất
nước chẳng rộng, quân lính chẳng mạnh, tiền của
chẳng giàu, duy có chỗ ỷ thị dựa nương để dựng
dược nước, là nhờ cái gốc vua tôi cha con theo năm

đạo thường. Xưa nhà Hán, nhà Đường, nhà Tống,
nhà Nguyên, bao phen lãm le chiếm đất ta làm
quận huyện mà vẫn không chiếm dược. Oil Nước
Tàu với nước ta, bờ cõi liền nhau, sức mạnh hơn ta
vạn bội, thế mà trước sau vẫn không thể ỷ mạnh
nuốt trôi ta được, nào có vì lẽ gì khác đâu, chằng
qua non sông nước Nam tự Trời định phận riêng
hẳn rồi, và cái căn bản thi thư lễ nghĩa vốn có chỗ

đủ cho mình trông cậy dựa nương lắm vậy. Đến
nay, n ^ứ i Pháp vời mình cách nhau không biết là
mấy muôn dặm, họ vượt biển lại đây, đi tới đâu
như gió hiớt tới đó, nhà vua phải chạy, cả nưởc lao
xao, bỗng chốc non sông nước mình biến thành bờ

4 3