Page 103 - Chăm Sóc Sức Khoẻ Bằng Y Học Cổ Truyền

rất hệ trọng. Trong trường hợp can hư chỉ chú
trọng vấn đề huyết hư mà không xem xét về khí hư
rõ ràng là không toàn diện.

2. Can khí:

Là danh từ vừa chỉ về sinh lý và bệnh lý của
can, trước mắt nói về bệnh lý: Do hoạt động thái
quá của can mà sinh bệnh, can khí bệnh thường do
tinh thần bị ức chế, khí cơ của tạng can bất hòa
xuất hiện hiện tượng hoàng nghịch, nếu nặng hơn
sẽ làm ảnh hưởng đến các tạng khác. Can mộc tính
thăng tán, không chịu được uất, nếu bị uất sẽ làm
cho kinh khí nghịch gây hiện tượng bụng trưống
nôn mửa, hay cáu gắt, đau ngực sườn, bụng đầy
không muổn ăn, thán khí đó là những triệu chứng
do can khí nghịch gây nên. Chứng trạng chủ yếu là
ngực, ngực sườn đầy tức, bụng dưới trướng đau,
phụ nữ có hiện tượng vú căng và đau. Nguyên
nhân do khí cơ trướng, sau đó mới gây đau. Có khi
can khí bệnh có trướng mà không đau, không có
đau mà không trướng. Khi can phát bệnh thường
xuyên hiện những triệu chứng ỏ vị trí tạng can và
đường kính can đi qua như ơ 2 bên hông và mạng
sườn, sau đó mới ra nơi khác rồi mới ảnh hưởng
đến tỳ vị, xuất hiện chứng ăn uổng kém, nôn mửa,
ỉa chảy... chứng tiêu hóa kém do mộc khắc thổ.
Cũng do khí cơ trở trệ khiến cho tình chí bốc lên
không thông, giận dữ, táo bón... là hiện tượng tình
chí bất an.

104