Page 65 - Các Đại Công Thần Trong Lich Sử Việt Nam

66 Tủ sách "Việt Nam - đất nuác, can ngưàí'

tướng mà phàm công việc, không việc gì không để ý. Vì thế đã
giúp nên vưcmg nghiệp, giữ được tiếng tốt cho đến lúc mất”.
Ngay từ những năm đầu triều Trần, ông đã đánh dẹp được
các thế lực cát cứ ở các địa phuxmg và tổ chức lại bộ máy hành
chính từ trung ưoĩig đến cấp xã. ông đặt ra sổ trướng tịch ghi
chép danh sách dân gian trong xã, thôn, từ quan văn, quan võ,
binh lính, hoàng nam, trung lão, tàn tật, người ngụ cư... để
nắm chắc hộ khẩu trong nước. Có lần duyệt định hộ khẩu, bà
Linh Từ quốc mẫu muốn xin riêng cho một người làm câu
đưong (một chức dịch trong xã), ông gật đầu, rồi ghi tên họ,
tên quê quán. Khi xét đến xă ấy, hỏi tên ấy đâu, người ấy
mừng rỡ chạy đến. Trần Thủ Độ nói: “Ngưol vì có công chúa
xin cho được làm câu đưong, không thể ví như những câu
đưong khác được, phải chặt một ngón chân để phân biệt”.
Người ấy kêu van xin thôi, hồi lâu mới tha cho. Từ đấy không
ai dám đến thăm vì việc riêng nữa.
Ông đề cao tư tưởng pháp trị, định ra luật lệ, quy chế hành
chính và gưong mẫu thực hiện. Sử còn chép chuyện Linh Từ
quốc mẫu có lần ngồi kiệu đi qua chỗ thềm cấm bị người quân
hiệu ngăn lại. về nhà bà khóc bảo với Trần Thủ Độ rằng: “Mụ này
làm vợ ông mà bọn quân hiệu ấy khinh nhờn như thế”. Thủ Độ
giận sai đi bắt. Người quân hiệu ấy chắc là phải chết. Khi đến noi,
Thủ Độ vặn hỏi trước mặt, người quân hiệu đem sự thực trả lời.
Thủ Độ nói: “Nguưi 0 chức thấp mà biết giữ phép nước như thế,
ta còn trách gì nũa”. Rồi lấy vàng lụa thưởng cho nguừi ấy.
Là người có công dựng nưóc, có tài trị nước, vua cũng ít khi
dám trái ý. Bấy giờ có người đàn hặc ông, vào gặp Thái Tông,
khóc mà nói rằng: “Bệ hạ trẻ thơ mà Thủ Độ quyền hơn cả vua,
đối với xã tắc sẽ ra sao?”. Vua lập tức cùng người ấy đến nhà
Trần Thủ Độ và nói lại chuyện đó. Trần Thủ Độ trả lời: “Đúng như
lời người ấy đã nói”, rồi lấy tiền lụa thưởng cho người ấy.