Page 67 - Các Đại Công Thần Trong Lich Sử Việt Nam

68 Tù sách 'Việt Nam - đất nuúc, can nguùí'

cách xuất sắc sự nghiệp chuyển giao quyển lực từ vutmg triều
nhà Lý về tay nhà Trần. Khi còn sống, Trần Thủ Độ là người
nắm thực quyền và là linh hồn của vưorng triều Trần. Sử chép:
“Thủ Độ tuy làm Tể tướng, nhưng mọi việc, không việc gì là
không để ý tới”. Thực tế khi Trần Cảnh bị ép lấy chị dâu (vợ
Trần Liễu) đã bỏ lên Yên Tử nhưng cuối cùng cũng phải quay
về kinh thành trước thái độ cứng rắn và khôn khéo của Trần
Thủ Độ: “Vua ở đâu thì kinh thành ở đó”. Với tư tưởng có dựng
được nước mạnh mới giữ được nước bền, Trần Thủ Độ tiến
hành tìmg bước đổi mới đất nước Đại Việt.
Trần Thủ Độ là người không chỉ có mưu lược trong việc
dựng nước và giũ' nước mà còn là người có đầu óc tổ chức, phát
triển kinh tế. Các tư liệu lịch sử về việc đổi mới kinh tế thời
Trần (khi Trần Thủ Độ còn sống) không có nhiều, nhu^ng qua
các tài liệu hiện còn luu giữ, ta có thể thấy rằng khi thực sự
nắm quyền điều hành đất nước, Trần Thủ Độ và vưong triều
Trần đã nhận thấy sự yếu kém về kinh tế của nhà nước Đại
Việt dưới thời Lý Huệ Tông. Vì thế, ông đã cho phép chuyển
công hữu thành tư hữu. Cụ thể, “Đại Việt sử ký toàn thư” ghi:
“Tháng Sáu bán ruộng công, mỗi diện 5 quan tiền (diện tưoug
đưoTig với mẫu bây giờ), cho phép nhân dân mua làm ruộng
tư”. Không chỉ bán ruộng cho nhũng người nông dân không
tấc đất cắm dùi mà ông còn củng cố đê điều, đắp đê ngăn nước
mặn, đào sông khai thông đường thủy, bộ. Cũng “Đại Việt sử
ký toàn thư” viết: “Tháng Ba, sai các lộ đắp đê giữ nước sông,
gọi là đê Đỉnh Nhĩ (Quai Bạc), đắp suốt từ đầu nguồn đến bờ
biển để giữ nước lụt khỏi tràn ngập. Đặt chức Hà đê Chánh
phó sứ để trông coi. Chỗ đắp thì đo xem đắp mất bao nhiêu
ruộng đất của dân, theo giá trả lại tiền. Đắp đê Đỉnh Nhĩ bắt
đầu từ đấy”. Qua các tài liệu lịch sử, các công trình thủy lợi
dẫn nước, tiêu nước sản xuất nông nghiệp ờ thời nhà Trần