Page 69 - Các Đại Công Thần Trong Lich Sử Việt Nam

70 Tu sách 'Việt Nam - đất nước, con nguầ'

Trịnh Phẫu, Đệ tam giáp là Trần Chu Phổ”; “Đinh Mùi năm thứ
16 (1247), mùa xuân, tháng Hai, mở khoa thi chọn học trò.
Cho Nguyễn Hiền đỗ Trạng nguyên, Lê Văn Hun đỗ Bảng
nhãn, Đặng Ma La đỗ Thám hoa, lấy đỗ Thái học sinh 48
người”... Chính nhờ chú ý và coi trọng giáo dục nên thời nhà
Trần đã xuất hiện rất nhiều hiền tài phục vụ cho công cuộc
xây dựng và bảo vệ đất nước. Đặc biệt, trong ba cuộc chiến
tranh chống Nguyên Mông, các nhân sĩ, tướng lĩnh Đại Việt,
tuổi trẻ tài cao đã góp phần làm vẻ vang cho lịch sử dân tộc
như Nguyễn Hiền, Đặng Ma La, Trưoug Hán Siêu, Phạm Ngũ
Lão, Trần Nhật Duật, Trần Quang Khải...
Trần Thủ Độ còn hoạch định; “Chép công việc của quốc triều
làm bộ Quốc ừiều thường lễ, 10 quyển”, ông đề ra khung bậc, thể
thức của luật hình. Tạo đuờng cho bộ “Quốc triều hình luật” ra
đòi để tiện việc nắm tình hình đất nước, quản lý chặt chẽ hon.
Nhà Trần chia nuức thành 12 lộ, mồi lộ đặt chức Chánh phủ sứ.
Trần Thủ Độ duyệt định hộ khẩu trong cả nuúc, đặt các chức
quan Đại tu’ xã cùng các chức xã chính, xã quan. Không chỉ đề ra
các tư tưởng pháp trị, ông còn để lại cho đòi sau tấm guơng về
tính thẳng thắn, nghiêm túc trong việc thi hành luật. Đối với ông,
luật pháp không phân biệt giàu nghèo, sang hèn, bất cứ ai, dù là
đối tuựng nào, ở vị trí nào đi chăng nữa, nếu vi phạm luật pháp
đều bị xử lý theo đúng quốc luật đã ban hành. Nặng hay nhẹ tùy
thuộc vào hành vi vi phạm luật của người đó.
“Đại Việt sử ký toàn thư” chép: “Thủ Độ tuy không có học
vấn nhưng tài lược hơn người... (tr.478)”. Tài năng nhìn người
của ông được thể hiện ở việc “khi vua Trần Thái Tông muốn cho
người anh của Thủ Độ là An Quốc làm tướng, Thủ Độ nói: “An
Quốc là anh thần, nếu là người hiền thì thần xin nghỉ, nếu cho là
thần hiền hơn An Quốc thì không nên cử An Quốc”... vua bèn
thôi”. Phải chăng, Trần Thủ Độ đã sớm nhìn ra tính cách hai mặt