Page 100 - Bí Quyết Thi Đậu THPT Quooac Gia Môn Văn

- Tiếp tục tác phẩm đã phơi bày tội ác thực dân gây ra bao cảnh đau thương,
tang tóc cho nhân dân ta lúc ấy qua hình ảnh; “Đau đớn bấy! mẹ già ngồi khóc
trẻ, ngọn đèn khuya leo lét trong lều, não nùng thay! vợ yếu chạy tìm chồng, cơn
bóng xế dật dờ trước ngố”. (Văn tế nghĩa sĩ c ầ n Giuộc)
Nguyễn Đình Chiểu còn ca ngợi quan niệm sông và chết của người nghĩa
quân thật rõ ràng: “Sống làm chi với quân tà đạo, quăng vùa hương, xô bàn dộc,
nghĩ lại thêm buồn. Thà thác mà đặng câu địch khái về theo tổ phụ cũng vinh”.
(Vàn tê nghĩa sĩ cần Giuộc)
Nhận xét: Hàng loạt thơ văn trong bài “Văn tế nghĩa sĩ c ầ n Giuộc” càng
thấy rõ tinh thần yêu nước của nhân dân ta và tội ác của quân xâm lược Pháp là
biểu hiện tình yêu nước sâu sắc qua thơ văn, là giá trị tư tưởng nội dung trong
tác phẩm.
Mở rộng 1: Tác giả Phạm Văn Đồng đã tái hiện hoàn cảnh của đất nước lúc
ấy thật rõ nét, khi danh tướng Nguyễn Tri Phương thất thủ thành Gia Định.
Năm 1862, triều đình Tự Đức chia cắt ba tỉnh Miền Đông cho Pháp. Đến năm
1867, triều đình tiếp tục giao ba tỉnh Miền Tây cho Pháp. Cụ Đồ Chiểu nhìn
thấy cảnh nước mất nhà tan, đau lòng thương xót và dùng thơ văn viết lên
những bài Hịch nhằm kêu gọi những ai có trách nhiệm với đất nước, với nhân
dân hãy đừng thỏa hiệp đầu hàng mà đứng ra cứu nước, qua tiếng gọi não nùng
từ trái tim yêu nước của người chiến sĩ Nguyễn Đình Chiểu; “Bớ các quan ơi!
Chớ thấy chín trùng hòa nghị mà tấm lòng địch khái nỡ phôi phai, cho răng ba
tỉnh giao hòa mà cái việc cừu thù đành lơ lãng!” (Hịch) và Cụ Nguyễn Đình
Chiếu kêu gọi quan, rồi đến kêu gọi làng, kêu gọi nhân dân hãy bình tĩnh mà
nhìn rõ nỗi nhục mất nước để mà căm thù đứng lên giết giặc, đừng trở mặt hại
nhau rồi, theo giặc qua tiếng gọi não nùng của Nguyễn Đình Chiểu: “Bớ các làng
ơi! chớ thấy Gò Công thất thủ mà trở mặt hại nhau. Chớ nghe bảo trên Bến
Nghé phân cư mà đành lòng theo mọi”. (Hịch) Những lời kêu gọi ấy là tiếng nói
từ trái tim của Nguyễn Đình Chiểu với tấm lòng yêu nước thương dân vô cùng là
giá trị tư tưởng, nội dung sức sống cho bài Hịch trong thơ văn của ông.
Mở rộng 2: Ngoài bài “Văn tế nghĩa sĩ c ầ n Giuộc” cũng như những bài
“Ilịch” thơ vàn Nguyễn Đình Chiểu còn để lại những trang thơ phơi bày tội ác
quân cướp nước Pháp và kêu gọi những bậc sĩ phu đại diện cho triều đình,
những ai có trách nhiệm đôl với nhân dân, với đất nước hãy mau mau đứng lên
cứu nước, cứu nhân dân trước thảm họa xâm lăng của quân xâm lược Pháp. Với
lời thơ: “Hỡi trang dẹp loạn rày đâu vắng! Nỡ để dân đen mắc nạn nàyĩ” (Chạy
Tây) hay: “Hoa cỏ bùi ngùi ngóng gió Đông. Chúa Xuân đâu hỡi có hay không?”
(Xúc cảnh). Những vần thơ biểu hiện nỗi niềm đau thương trong tâm hồn của
Nguyễn Đình Chiểu khi nhìn thấy đất nước chia cắt, nhân dân đọa đày lầm
than cơ cực rồi đưa ra lời kêu gọi, những ai có trách nhiệm với nước với dân hãy
mau mau ra cứu nước là biểu hiện tinh thần yêu nước sâu sắc trong thơ văn

99