Page 97 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

tên ấy. Thí dụ, vua Hồng Đức sẽ được gọi lá Lê
Thánh Tông, vua Chiêu Thống sẽ gọi bằng Lê Man
Đe lầ ông vua tội nghiệp. Con người bình thường
chết đi cũng có một cái tên như vậy gọi là hiệu bụt
và ghi vào bái vị. Cho nên nhìn bài vị thì biết bà
nảy là Trịnh Nhuận, lầ Hiền Thục, ông này là Hiếu
Dũng hay là Nhân Thuần. Các tên như vậy là có
sẵn được lảng tặng cấp và được ghi vào gia phả.
Đó là những thói quen có ích để xây dựng nhân cách.
7. Để xây dựng một ý thức thường trực về gia
phong, có một tín ngưỡng đặc biệt là thờ cúng tổ
tiên, về cơ bản, đây là một tín ngưỡng chung của
ĐNA, kể cả của Hoa Nam xưa kia vốn thuộc phạm
vi văn hóa ĐNA. Những tìm hiểu của tôi về tín
ngưỡng này ở vùng Hoàng Hà trong dịp tôi thăm
Trung Quốc chưa đủ để khẳng định ở đây cũng có
tín ngưỡng này và các học giả tôi hỏi không thống
nhất với nhau. Điều chắc chắn qua các sách cổ đó
là tín ngưỡng này tồn tại ở tầng lớp quý tộc vá nó
được Đạo Khổng đề cao. Nhưng nó có tồn tại ở nhân
dân lao động không thì chưa nhất trí.

Tạm thời, tôi không xét m ặt lịch sử mà chỉ xét
mặt quan hệ hiện tại. Tín ngưỡng tổ tiên tuy không
phải là tín ngưỡng đầu tiên ở ĐNA, nhưng với Việt
Nam ta có hiện tượng mọi tín ngưỡng, tôn giáo đêu
lấy nó làm nền tảng. Không những Nho giáo, mà
Phật giáo, Đạo giáo, ngay cả những đạo mới lập
nên trong thế kỷ nảy như đạo Cao Đài, Hòa Hảo
đều lấy nó làm nền tảng. Ngay cả đạo Thiên Chúa
tuy theo nguyên lý chỉ thờ Chúa, các gia đình Thiên

99