Page 74 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

Trong các nước phương Tây trước khi phong trào
dân tộc thắng lợi, người nô lệ, người nông nô không
có thân phận, người dân trong các công quôc cũng
không có thân phận vì họ thuộc công quốc nào là
tùy theo sở thích của ông chủ: một cô công chúa
lấy một ông chồng là gộp luôn công quốc của mình
vào công quốc của chồng. Trong tình trạng mọi nước
đều bị chia cắt, người dân chỉ biết đến vị lãnh chúa
của mình không quan tâm mấy tới thân phận của
riêng mình với tính cách một người dân.
ơ Trung Hoa dưới thời quân chủ, người dân
cũng không có thân phận. Dưới áp lực của bộ máy
quan liêu, do sức mạnh của bạo lực quân sự, người
ta có thể làm cỏ một vùng, giết hết già trẻ, lớn bé
không chút thương xót và các quyển sử kể lại điều
náy một cách thản nhiên. Ta chỉ cần xem những
hành động của Hạng Võ trong "Sử ký" của Tư Mã
Thiên, hay của Táo Tháo trong "Tam quốc chí diễn
nghĩa" lá thấy. Có một hình phạt kỳ quặc là tru di
ba họ, tru di chín họ má ở Trung Quốc lá phổ biến
và ở Việt Nam thỉnh thoảng cũng có chuyện tru di
ba đời do bắt chước Trung Quốc.
Còn ở Việt Nam người Việt Nam có ý thức về
thân phận mình. Người đầu tiên nêu lên được điều
này với thế giới với tính cách nền tảng của một
đường lối cách mạng là Nguyễn Ái Quốc. Trong "Lời
kêu gọi Hội Quốc Liên" năm 1926 về "Quyền tự
quyết của nhân dân Việt Nam" Nguyễn Ái Quốc
viết: "Mặt khác, các bạn hãy nghĩ xem nước Việt
Nam trước khi bị Pháp xâm lược là như thế nào.

76