Page 516 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

của Pháp, Auíheben của Đức. Văn hóa tinh thần ở
đâu cũng là sản phẩm của sự vượt gộp. Sự vượt
gộp này đã được thực hiện ở Việt Nam bởi nhà văn
hóa Hồ Chí Minh. Cho nên mới có hiện tượng những
người cộng sản hay không cộng sản đều tôn trọng
nhân cách của Bác.
Thứ hai, cá nhân luận (individualism) tự nó
không có gì là hư hỏng, bậy bạ hết, nó là trung
hòa. Có những xã hội phi cá nhân luận như cổ Ân
Độ, Cổ Trung Quốc, cổ Việt Nam trước đây, xã hội
nào cũng có giá trị riêng của mình, khó nói chuyện
hơn kém được. Tôi dùng chữ cá nhân luận mà không
dùng chữ "chủ nghĩa cá nhân", bởi vì chữ này đã
bị hiểu lệch lạc. Một con người cá nhân luận cũng
có những giá trị đạo đức rất cao, và chính giá trị
của nó tạo nên văn minh phương Tây. Chỉ xin dẫn
ý thức tự do, thái độ tự tin, đầu óc độc lập chịu
trách nhiệm về mọi hành động của mình, tinh thần
tôn trọng pháp luật, đầu óc dân chủ, lòng say mê
khoa học kỹ thuật... Mỗi người như vậy đều sinh
ra với một gia tài văn hóa rất lớn mà ta phải tiếp
thu. Không những thế, văn hóa Việt Nam muốn tác
động đến những con người của thế giới cá nhân
luận thì chỉ có một cách là chấp nhận những yếu
tố thực sự nhân đạo của cá nhân luận mà thôi.
Dù cho xã hội là tổng thể luận hay cá nhân
luận, thì cái không thay đổi trong mọi xã hội lá sự
quý trọng nhân cách. Nhân cách không phải tự anh
ta có, mà là cái người ta nhận ra ở anh qua thái

518