Page 40 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

Việt Nam tên nước là độc lập với triều đại. Các
triều đại Lý, Trần, Lê đều có chung tên nước Đại Việt.
Ý thức về chủ quyền của dân tộc không thể ra
đời ngay mà phải hình thảnh dần dần, qua các cuộc
khởi nghĩa. Đinh Bộ Lĩnh là ông vua đầu tiên mà
Trung Quốc đành phải thửa nhận. Bái thơ của Lý
Thường Kiệt? Khẳng định "Nam quốc sơn hà Nam
đế cư", ông vua của Việt Nam được nêu lên là hoàng
đế ngang hàng với Hoàng đế Trung Hoa. Ý thức
chủ quyền dân tộc nếu như ở "Hịch tướng sĩ" của
Trần Quốc Tuấn chỉ thu hẹp vào cách nhìn của quý
tộc thì đến "Bình Ngô đại cáo" của Nguyễn Trãi
năm 1427 là bản Tuyên ngôn đầu tiên về quyền tự
quyết dân tộc và định nghĩa đầu tiên của nhà nước
dân tộc trên thế giối đã ra đời.

Đây là một văn kiện có giá trị thế giới cho đến
nay vẫn hoàn toàn hiện đại. Nguyễn Trãi trước
UNESCO gần sáu trăm năm đã lấy văn hóa làm
nền tảng cho chủ quyền dân tộc ("Nhớ nước Đại
Việt ta từ trước, vốn xưng nền văn hiến đã lâu"),
trước Stalin 465 năm đã thấy dân tộc lá một thể
thống nhất gồm bốn yếu tố là địa lý ("Núi sông bờ
cõi đã chia"), phong tục ("Phong tục Bắc Nam cũng
khác"), lịch sử ("Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần bao đời
xây nền độc lập"), chính quyền thống nhất ("Cùng
Hán, Dường, Tống, Nguyên mỗi bên hùng cứ một
phương"). Siêu việt hơn nữa, chính Nguyễn Trãi nêu
lên được thực chất của chế độ cai trị mà Việt Nam
phải theo là con đường "Chí nhân, Đại nghĩa", sức
mạnh ciỉa đất nước là những người "manh lệ bến

42