Page 269 - Bản Sắc Văn Hóa Việt Nam

thuần cán cứ váo quan sát cá nhân, điều mà GS.
Trần Đình Hượu đã làm.

Mọi nhà Nho Việt Nam trước hết là một nhà
văn, một nhá thơ. số lượng áp đảo các sách về văn
thơ đã chứng minh điều đó.

Không những thế, bất cứ quyển nào dù là nói
về địa lí, nông nghiệp, y dược học... thế nào cồng
kèm thơ, phú, văn. Hình như có một cái nợ văn
chương gắn liền vói số phận nhả Nho. Trái lại, có
những điều làm ta sửng sốt. Trong toàn bộ số sách
không có quyển nào nói đến thương nghiệp. Không
phải người Việt Nam không biết lầm thương nghiệp,
nhưng thái độ coi khinh thương nghiệp xem ra rất
nặng. Neu trong xã hội, thương nhân bị xếp vào
hạng bét thì đối với các nhà Nho Việt Nam thương
nghiệp tự nó là trái đạo đức. Không những thế, các
nghề thủ công cũng bị coi khinh. Đọc các sách viết
về thủ công thấy gì? Có sự liệt kê các sản vật ở
một địa phương, các nghề như tơ tằm, nghề dệt,
nghề làm lụa, làm giấy... Có tiểu sử các tổ sư các
nghề, và có thơ ván. Nhưng không có một chỉ dẫn
nào có tính chất kỹ thuật cả. Không một công trình
nào về hội họa, nghề thêu, mặc dù người Việt Nam
nổi tiếng thế giới bởi bàn tay váng. Không có sách
dạy nấu ăn, mặc dù các cụ thích uống rượu, chén
thịt, và nông thôn Việt Nam là nông thôn khao vọng
linh đình. Chỉ có một vải chỉ dẫn về cách tạc Phật.
Đây lả một bất công rất lớn mả chúng ta nhất định
phải xóa tan. Như tôi quan niệm, cái nghèo đói của
Tổ quốc bắt rễ từ trong tâm thức của trí thức Việt

271