Page 182 - Bách Khoa Cuộc Sống

Vì Sdo những thanh ray trên đường sắt

phải làm hình chữ "I"?

Ai cũng biết rằng, thép tốt thường dùng ở lưõi dao, vì noi lưõi dao
thường bị mài mòn. Nếu thép không đủ cứng, chẳng bao lâu sau sẽ bị mẻ
hoặc bị cùn trong khi thép ở những chỗ khác như gặng dao vẫn còn khá
tốt. Vì vậy, ngưòi ta thường dùng những vật liệu bền, chắc nhất vào
những noi quan trọng, như vậy vừa có thể phát huy được tác dụng của
dao, vừa có thể tiết kiệm nguyên liệu.
Cách này không chỉ có thể dùng vào những đồ vật thường sử dụng,
mà còn có thể thích họp vói nhiều bộ phận của những công trình, ví dụ
như đường ray xe hỏa. Ngưòi ta đã làm các thanh ray theo hình chữ I
chính là một cách để sử dụng nguyên liệu tốt vào phần "lưỡi dao" và
đưong nhiên loại đường ray này có rất nhiều ưu điểm.
Ngày nay, xe lửa thường phải chở nliiều khách và hàng hóa vì thê
tải trọng của xe lửa rất lớn. Để chịu được sức ép lớn của xe lửa việc thiết
kế các thanh ray là vô cùng quan trọng. Trước tiên, mặt trên của thanh
ray phải có độ dày, độ rộng nhất định để chịu lực. Để tăng thêm sự kiên
cố cuả nlaững thanh ray trên đường thì mặt dưói của thanh ray đưong
nhiên là cũng cần có độ rộng nhất định. Để thích ứng vói loại xe lửa mà
bárữi được gắn thêm rìa bánh (rìa bánh là bộ phận vành cao hon vành
ngoài của bánh xe lửa). Những thanh ray còn cần phải có nliững độ cao
nhất định và đường sắt được ghép lại từ những thanli ray hình chữ I đã
thỏa mãn đưọc những yêu cầu trên.
Những kiến trúc sư nghiên cứu về đường sắt cho rằng, vói quan
điểm của vật liệu lực học thì những thanh ray hình chữ I này có sức chịu
lực lớn nhất. Hon nữa chúng tận dụng được vật liệu một cách họp lí nliất,
vì vậy tiết diện thanh ray hình chữ I đang là thiết kế ứng dụng tốt nhất
hiện nay.

- 182 -