Page 405 - AllbertEstens

B 4 . Đ Ờ I T Ô I L f l M Ộ T B O Z O N :

C f l C I C H U Y Ệ N C Á C " H 0 T H I G G S

Peter Higgs

(Trong "International Journal of Modern Physics A", Vol.

17, Suppl., 86 - 88, 2002).

Câu chuyện bắt đầu vào năm 1960 khi Nambu, với hứng

khỏi về lý thuyết siêu dẫn BCS, đã nêu lên các mô hình tương

đối tính bất biến chiran cho các fecmion không khối lượng có

tương tác mà ỏ đó sự phá vỡ đối xứng tự phát đã tạo ra khối

lượng của các fecmion (tương tự của khe BCS). Cũng vào thời

gian đó, Jeffrey Goldstone đã bàn về sự phá vỡ đốỉ xứng tự phát

trong các mô hình chứa các trường vô hưóng sơ cấp (như trong

lý thuyết Ginzburg-Landau). Tôi bắt đầu chú ý đến vấn để làm

thế nào để tránh được một đặc điểm của cả hai loại mô hình là

dường như loại trừ sự liên quan của chúng vói thế giới thực, cụ

thể là sự tồn tại trong phổ các bozon spin zêrô khối lượng không

(các bozon Goldstone). Vào năm 1962, đặc điểm này của các lý

thuyết trường tương đối tính đã trỏ thành chủ để của định lý

Goldstone.

Năm 1963, Philip Anderson đã chỉ ra rằng trong chất siêu

dẫn, tương tác điện từ của kiểu (mode) Goldstone biến nó thành

một "plasmon". Ông ức đoán rằng trong các mô hình tương đối

tính, "khó khăn khối lượng zêrô Goldstone không phải là

nghiêm trọng, vì ta có cơ triệt tiêu nó như đối vối bài toán khối

lượng zêrô Yang-Mills". Tuy nhiên, vì ông không nói địĩìh lý có

thể thất bại hay là một phản thí dụ tường minh cho nên kết quả

A f \ 0