Page 109 - Nhân Vật Lịch Sử Tiêu Biểu
P. 109
nhiêu phía. Lúc đó, Trần Nhật Duật đóng ở trại Thu Vật (nay
thuộc Yên Rình - Yên Bái) và đã chỉ huy quân sĩ chiến đấu dùng
cảm, tiêu hao, tiêu diệt nhiêu sinh lực địch.
Hiểu ý đồ tác chiến của triều đình, sau vài trận giao chiến,
Trần Nhật Duật cho quân rút lui theo đường sông để bảo toàn lực
lượng. Tài phán đoán quân sự tuyệt VỜI của ông được bộc lộ rất rõ
trong cuộc rút quân này. sử chép rằng: “Khi Tuyên Quang thất
thú, N hật Duật thuận dòng rút về xuôi, quân giậc theo hai bên bờ
sông đuổi ông. Nhật Duật ngoảnh lại thấy giặc đi thong thả, bảo
quân lính: “Truy kích thì phải nhanh, nay chúng lại đi thong thả,
sỢ có quân phía trước đón chặn”. Vội sai ngưòi dò xem, quả nhiên
thấy giặc đã chặn ngang ở hạ lưu. Ong liên lên bộ chạy thoát”1.
Tháng giêng năm Ât Dậu (tức tháng 2 năm 1285), quân của Trần
N hật Duật về đến Bạch Hạc. Biết tin triều đình rút khỏi Thăng
Long an toàn, ông cho dừng quân, tô chức lễ tuyên thệ nguyện dổic
lòng trung để báo ơn vua, đền nợ nưốc. Sau lễ tuyên thệ, ông đưa
quân của mình về hội quân với triều đình ở hạ lưu sông Hồng.
Trong lúc chủ trương rút lui chiến lược ở phía Bắc, vua Trần
quyết định chặn đứng địch ỏ m ặt trận phía Nam. Cánh quân địch
do Toa Đô chỉ huy tiến ra Nghệ An rồi đến Thanh Hóa. Cuộc chiến
đấu của quân dân Đại Việt tại vùng Thanh Hóa do Trần Quang
Khải chỉ huy, có đội quân của Trần Nhật Duật tham gia, diễn ra
vô cùng quyết liệt. Tuy nhiên, thế giặc còn mạnh, quân ta vẫn
không chặn được chúng. Trần Quang Khải ra lệnh lui quân để ra
hội quân với Trần Quốc Tuân. Từ Bộ thông soái tôi cao, một kế
hoạch chiến lược mối đã hình thành và được triển khai. Vào cuối
tháng 4 năm 1285 thòi tiết nóng bức, quân Mông - Nguyên lâm vào
tình thế gay go, sức chiến đấu ngày càng giảm sút. Tháng 5 năm 1285,
thòi cơ phản công chiến lược của quân ta đã tới. Các đạo quân của
Trần Hưng Đạo, Trần Quang Khải, Trần Nhật Duật và các tướng lĩnh
1. Viện Khoa học xã hội Việt Nam: Đại Việt sử ký toàn thư, Sđd, t.II,
tr. 119-120.
111
