Page 267 - Vũ Trụ Và Hoa Sen
P. 267
Vũ TRỤ VÀ HOA SEN
lĩnh vực toán học, ngày nay nó ảnh hưởng tới các lĩnh vực
tư tưởng khác như triết học và tin học: trong triết học, vì
định lí này chứng minh được rằng quyền năng của tư duy
lí tính không phải là vô hạn; trong tin học bởi vì nó chỉ ra
sự tồn tại những vấn đề toán học không bao giờ có thể giải
được bằng máy tính. Định lí của Godel hàm ý rằng luôn
tồn tại một giới hạn đối với nhận thức của chúng ta về một
hệ thống đã cho, bởi chúng ta cũng là một bộ phận của hệ
thống đó. Để vượt qua được giới hạn này, cần phải thoát ra
khỏi hệ thống. Chính vì thế tôi nghĩ rằng chúng ta cần phải
có các nguồn tri thức klrác liên quan tới phẩm hạnh và đạo
đức. Tôi tin rằng tâm linh (và đặc biệt là Phật giáo) có vai
trò khi các giới hạn khoa học để lại một chỗ trống cần phải
lấp đầy, một klioàng trống liên quan tới việc chuyển biến
cá nhân và tri thức của tinh thần chúng ta. Tầm linh cho ta
một cái nhìn về thực tại mà khoa học không thể cung cấp
được, bởi vì nó là không đầy đủ theo định lí của Godel.
Nhưng hcãy chú ý! Đừng vì thế mà nghĩ rằng logic của
khoa học sẽ trở thành mờ nhòe, chỉ là tương đối và định
tính. Có những định luật vật lí chi phối hỗn độn củng như
sự bất định. Nguyên lí bất định của Heisenberg, theo đó
ta không bao giờ biết chắc chắn đồng thời vận tốc và vị
trí của một hạt, có một dạng toán học rất xác định. Củng
giống nhif toán học mà Godel sử dụng để chứng minh
rằng ta không thể chứng minh mc)t số mệnh đề trong một
hệ thống số học (cái mà người ta gọi là "siêu toán học").
Mọi thứ ở đây đều vẫn còn định lượng, klaông có gì là định
274