Page 54 - Việt Sử Kỷ Yếu
P. 54
HẬU LÝ NAM ĐÊ
Năm 557, Lý Phật Tử đem quân về miền đông, đánh nhau
với quân Triệu Việt vương, năm lần giáp trận không phân được
thua. Quân Phật Tử có phần kém, phải lui. Phật Tử xin hoà và xin
kêt làm thông gia. Triệu Việt vương nghĩ tình họ Lý, ưng thuận và
chia đất cho, gả con gái cảo nương cho Nhã lang ở gửi rể.
Năm 571, Lý Phật Tử bội ước, đem quân đánh Triệu Việt
vương. Việt vương không ngờ, thế kém, thua chạy, đến cửa Đại Nha,
nay là xã Quần Liêu, Nam Định, nhảy xuống biển tự tận. Nay ở
vùng Quần Liêu, nhiều nơi có đền thờ Triệu Việt vương. Tại xã Phù
Ngọc, Nam Định và xã ứng Luật, Ninh Bình, cũng có đền thờ.
Sử gia Ngô Sĩ Liên bàn (đại ý): Lý Phật Tử đánh Triệu Việt
vương, phẩm hạnh quá xấu. Tiền Lý Nam đế ở động Khuất Liêu
đem việc quân uỷ cho Việt vương. Việt vương thu nhặt tàn quân
giữ hiển ở Dạ Trạch, đôl địch với Trần Bá Tiên là kẻ mạnh, rồi
thắng được Dương Sàn, quân bắc phải rút. Phật Tử khi ấy chỉ cầu
thoát thân. Sau đem quân đánh Việt vương, gian trá xin hoà, kết
thông gia. Việt vương lòng thành ctô'i đãi. Phật Tử đáng phải thời
thường triều chính, thê mà dùng mưu gian, làm trái đạo nhân
luân, chỉ ham lợi, tuyệt đường nhân nghĩa, đánh cướp nước. Sau
bản thân cũng không khỏi bị bắt làm tù, có lợi gì đâu?
Kiêm tính đưỢc nước, Lý Phật Tử xư ng đế. Sử chép là Hậu
Lý Nam đế. ở ngôi 32 n ám (571 - 602).
Phật Tử làm vua, đóng đô ở thành 0 Diên, sau dời sang
Châu Phong, nay thuộc Bạch Hạc (Vĩnh Yên), sai con anh là Đạo
Quyền giữ Long Biên, biệt suý Lý Phổ Đỉnh giữ thành Ò Diên.
Quôc sử không thấy chép trong thòi gian dài làm vua, Lý
Phật Tử có làm nên công nghiệp gì. 0 ngôi được lâu, không phải
có tài tế thế an bang gì. Chẳng qua thời ấy bên Trung Quôc, các
vua Trần nôl ngôi Bá Tiên hèn yếu, mải vui chơi, không nom
dòm xứ ta.
Năm 589, Tuỳ Văn đế thông nhất Trung Quốíc. Đến năm 602,
sai Lưu Phương thứ sử Qua Châu làm Giao Châu hành quân tổng
quản, thông lĩnh 27 doanh quân sang đánh. Phương tài lược, khéo
dụng binh, quân lệnh nghiêm nhưng tính nhân ái, thân đến vỗ về
nuôi nấng binh sĩ ôm đau, nên quân quận đều mến đức sỢ uy.
54
