Page 21 - Việt Sử Kỷ Yếu

Đất nước Âu Lạc xưa, từng thuộc Triệu, đến đến đây phải
chịu nhà Tây Hán đô hộ.

Lữ Gia người Lạc Việt, quán xã Lật Sài, huyện Thạch Thất, phủ
Quôc Oai, Sơn Tây. Tại nơi đây nay còn có đền thờ, gần hang Hoàng Xà.
Tại xã Côi Sơn, gần núi Ngăm, huyện Vụ Bản (Nam Định) cũng có đền
thờ. Sử gia Lê Văn Hưu chê Lữ Gia giết vua lại không giữ được nước.
Nhiều người nghĩ khác, cho rằng Lữ Gia biết lấy giang sơn là trọng. Phê
bình thì không phải chỉ thành công mới đáng khen.
Nước Nam Việt do Triệu Đà dựng nên. Quan lại phần nhiều
dùng người Hán nhưng dân chúng thì người giông Hán lại là thiểu
sô", chỉ gồm đám 10 vạn dân nhà Tần đưa sang lập nghiệp cho ở lẫn
với người bản thổ. Cư dân Nam Hải, Quế Lâm, Tượng Quận thuộc
các sắc tộc Việt trong Bách Việt: Đông Việt, Nam Việt, Tây Âu
Việt... gần với dân Lạc Việt, Âu Việt hơn là dân Hán tộc. Sau gần
một thê kỷ thuộc Triệu, lễ giáo phong tục Hán du nhập thì ảnh
hưởng chỉ đến đám quý tộc và thị dân, còn quần chúng không biến
đổi gì mấy. Trong cộng đồng các người Việt này, Lạc Việt tuy ở cực
nam nhưng đông đúc hơn hết. Lữ Gia, người Lạc Việt, ra làm quan
ngay từ khi Triệu Đà còn sông cầm quyền.
Nếu nước Nam Việt còn tồn tại được lâu dài thì đây là một Đại Việt
gồm nhiều sắc dân Việt, mà Lạc Việt là dân đa số, có địa vị quan trọng
trong cộng đồng. Sau ngàn năm thuộc Hán... Đường, dân Nam Hải,
Quê Lâm - Lưỡng Quảng ngày nay - bị Hán hoá nhiều thành ra xa cách
với ta. Thời Bà Trưng khỏi nghĩa, vẫn còn một số người Việt khác sắc
tộc hưởng ứng chông lại nhà Hán. Sau thì người dân Âu Việt ỏ bắc HỢp
Phô" cũng bị Hán hoá.

KỶ THUỘC TÂY HÁN
Năm 111 tr. CN, nhà Hán đánh chiếm đất nước Nam Việt,
chia ra làm 9 quận: Nam Hải (Quảng Đông), Thương Ngô (Quảng
Tây), Uất Lâm (Quảng Tây), Châu Nhai (đảo Hải Nam), Đàm Nhĩ
(đảo Hải Nam), đất Ảu Lạc cũ gồm 4 quận: HỢp Phô" (đông Quảng
Đông), Giao Chỉ (Bắc Việt), cửu Chân (Thanh, Nghệ, Tĩnh), Nhật
Nam (Bình, Trị, Thiên, Nam, Nghĩa). Sau bãi hai quận đảo Hải
Nam sáp nhập vào HỢp Phô".
Tại mỗi quận đặt thái thú cầm quyền cai trị, chuyên trông
coi việc hành chính và thu phú cống. Bên thái thú là quan văn, có
đô uý chỉ huy quân đội, giữ an ninh, đàn áp các vụ chông đô"i.

21