Page 62 - Việt NamVăn Minh Sử

Nhớ lại tài liệu ghi trong sách Tnỳ Thư Địa Lý nói về tục thoa đồng
cổ, con eái con trai nhà eiầu lấy vàng bạc làm chiếc thoa lớn cầm đánh
vào trống rồi để lại cho chủ nhân, ta hiểu mỗi dịp đúc trống là một dịp
trọng đại trong đời sống bộ lạc, tốn kém cho hết thảy mọi người, nhưng
tập trung tin tưởng mọi người vào ma lực của tiếng trống thì cũng tập
trung được hết thảy*'^.
Ta thấy kỹ thuật đúc đồng riêng để làm trống đã nghiêng về tính
cách ma thuật của tín ngưỡng cổ sơ (không phải kỹ thuật sản xuất công
nghệ) mà chính người chủ trương lễ đúc ấy nhiều khi đã có thể rất chân
thành dể nghĩ rằng người ngoài không được ân sủng mà đòi biết thì họ sẽ
gặp tai họa.
Việc đúc trống đã nghiêng về tính cách ma thuật như thế, ta nên
tránh nhìn vào khía cạnh tiến bộ vật chất mà nghiên cứu, như các nhà
khoa học phương Tây. Ta lại nên hiểu những hình chạm đã có thể được
vẽ trong những lúc lên dồng cầu cúng, con người thấy không còn tự chủ
nữa mà đã như có một hồn thiêng nào khác nhập vào chỉ huy cái óc mình
nghĩ và cái tay mình làm, dể cuối cùng hình vẽ ấy là bùa thiêng và số
lượng bùa thiêng ấy, xếp đặt ra sao đó, sẽ giúp cho cái thiêng chung của
tiếng trống khi hành lễ.
Chưa có một sự nghiên cứu về ma thuật cổ sơ này thì chưa thể tìm
hiểu ý nghĩa tượng trưng của các hình vẽ. Nhưng hiểu về hình thức rằng
dấy là căn cứ biết sinh hoạt và y phục ở cổ thời như các nhà khoa học
phương Tây, thì có quyền dè dật.

KỸ THUẬT ĐỔ ĐÁ

Sách Đại Nam Nhất Thốníị Chí, tỉnh Thanh Hoá cd nói: “Nghê
côrnị thì cũng không có nghề gì đặc hiệt. Họa chăng có nghề thợ dá lù
môn sà trường. Những người ở về An Hoạch thuộc huyện Đông San có
thể lấy đá chế dược cúc dồ thường dùng trong nhà ”
Sách Hướng Dần Du Lịch của Madrolle cũng ghi: trên đường Bỉm
S(rn di Nhân Lộ khỏi khu Đầm Tôm của họ Trịnh 3km, có tìm thấy những
xương hoá thạch của loài vật, những đồ gốm, những khí giới và dụng cụ

Có lẽ lục Pcày đã không mất trong xã hội Việt Nam về sau mà chỉ biến thái ít
nhiều trong những lễ đúc chuông. Phải có phần đóng góp của bá tính: ai có đồng cũ
thì bỏ vào nổi nấu, ai có một vài phân vàng hay bạc đem đến bỏ vào thì công quả ấy
mới khiến chuông đúc ra được hoàn toàn thành khí và tiếng mới thanh. Thiếu phần
đóng cúa bá tính, chuông đúc sẽ có lì vết và phải đúc lại. Điều đặc biệt là dù nhà sư
chủ trương việc đúc chuông đã chuán bị đủ số lượng đồng đế’ nấu rồi nhưng vẫn
không dám từ chối việc đóng góp của bá tính.
65