Page 57 - Việt NamVăn Minh Sử

tìm tòi về đấy sẽ thấy xác đáng hơn là căn cứ vào những hình vẽ tưỏfng là
đê cho vui mát người mua.
Giũa mặt trống, quả đúng như nhà nữ khảo cổ Colani nói là hình
mạt trời, nhưng mặt trời với 14 lia sáng. Tại sao lại 14 mà không hơn hay
khôna kém? Liệu có thể chăne, ràng đây là trống của một ông trùm tù
trưởng cai quản 14 tù trưởng nhỏ khác? mà tiếng trống gióng lên là để
cho cả 14 nơi ấy phủi nghe?
Nơi trung lâm phát lệĩih ra là nơi thiêng liêng nhất. Nó được cách
biệt với thế giới trần lục ở ngoài bằng rất nhiều vòng tròn xếp thành ba
cấp. Chắc là để cho tôn quý hơn lên.
Vòng thế giới trần tục, trang trí có vẻ như một đám rước với những
sửa soạn cho việc cúng lễ chứ không phải tả cảnh sinh hoạt thường nhật.
Có người ăn mặc kỳ dị, nhảy múa, cầm Xênh, gõ nhịp và đánh trống. Lại
có những nhà sàn, thuyền mà ta có thể hiểu là những loại kiệu của đám
rước. Người khoác áo lông chim, đội mũ cánh chim, lông giương lên, cả
với những mất chim thể cách hoá khắc ở trên thuyền, trên các dụng cụ,
khiến có thể nhận là một đám rước để đón mời thần linh là chim. Không
thế nói rằng ngày thường người ta cũng ăn vận như thế và làm những việc
như thế. Tất cả những hình vẽ và xếp đặt không đăng đối nhau thì không
phải có dụng ý làm đẹp để bán như một món hàng hoá thường. Có điểm
nào là đầu đám rước và điểm nào là cuối đó mà mình chưa nhận ra được.
Vòng ngoài ngăn cách bởi. nhiều vòng chạm chỉ có cầm và thú. Ta
đếm thấy 10 con hươu, 6 con chim như gà, rồi lại 10 con hươu đến 8 con
chim như gà nối đuôi nhau trong cả vòng. Có thể chăng là những phẩm
vật để dàng cúng? Nhưng sao lại 20 con hươu vặ 14 con gà?.
Và đến vòng ngoài cùng là 18 con chim cánh lớn nối đuôi nhau và
mỗi con dường như có một con nhỏ theo sau. Nhưng sao lại 18?

TÁC DỤN(Ỉ CỦA TRỐNG
Điều này chưa thấy nhà khảo cổ nào nói ra; trống bằng đồng với
nhũìig âm tiếng vang đi xa có theo những ý nghĩa ma thuật nào đó, ngoài
cái điều người ta hiểu nó Icà một nhạc cụ. (Một nhạc cụ mà các điểm trên
mặt trống, lừ trung tâm ra đến vành ngoài, gõ vào tiếng kêu đều có thể
khác nhau. Chưa biết chừng còn chỗ dày, chỗ mỏng, chỗ có nhiều vết
chạm, và chỗ không cũng có những tiếng khác nhau nữa).
Nhũng hình khắc ở trên quả không hề phục vụ mục đích mỹ thuật
để nhìn cho đẹp mắt. Biết đâu lại chẳng có thể là một trật tự của một bài
nhạc nào? Ngoài ý nghĩa là những hình phù chú để tăng thêm quyền uy
cho tù trưởng và sự linh thiêng cho tiếng trống?.

59