Page 18 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

Việt Nam ít người mộng tưởng, mà phán đoán thường có
vẻ thiết thực lắm. Sức làm việc khó nhọc, nhất là ngưòi
ở miền bắc, thì ít dân tộc bì kịp. cảm giác hơi chậm
chạp, song giỏi chịu đau đớn cực khổ và hay nhẫn nhục.
Tính khí cũng hơi nông nổi, không bền chí, hay thất
vọng, hay khoe khoang trang hoàng bề ngoài ưa hư
danh và thích chơi cò bạc. Thường thì nhút nhát và
chuộng hòa bình, song ngộ sự thì cũng biết hy sinh vì
đại nghĩa. Não sáng tác thì ít, nhưng mà bắt chưốc
thích ứng và dung hòa thì rất tài. Người Việt Nam lại
rất trọng lễ giáo, song cũng có não tinh vặt, hay bài bác
chê nhạo. Đó là lược kể những tính chất tinh thần phố
thông nhất của người Việt Nam, cũng có tính nguyên lai
từ thượng cổ mà có thay đổi chút ít, cũng có tính do lịch
sử và trạng thái xã hội un đúc dần thành, cho nên ta
đừng nên xem những tính chất ấy là bất di bất dịch.
Từ xưa người Việt Nam đã biết làm ruộng, nhưng
trình độ kỹ thuật còn kém lắm, họ chỉ biết dùng cuốc
bằng đá trau, chứ chưa biết dùng cày bừa, nhưng họ đã
biết lợi dụng nưóc sông lên để đem nước vào ruộng và đã
biết trồng lúa hai mùa. về vũ khí họ có những cung dài
để bắn; tên thì mũi bịt đồng và nhúng thuốc độc.
Người Việt Nam xưa có tục vẽ mình (văn thân) có lẽ
đến đòi Trần tục này mói bỏ'^^ Họ cũng đã bôi tóc, chít
khăn, ăn trầu, nhuộm răng và dùng quần áo, nhưng
giống như áo gài về tay trái (tả nhiệm) chó không phải

Sử chép rằng vua Trần Anh Tôn (1293-1314) không chịu cho xâm hình
rồng vào chân, từ đó dân cũng theo vua mà bỏ tục vẽ mình. Sử lại chép
rằng người xưa sở dĩ có tục ấy là vì những người ở bò biển làm nghề chài
lưới thường hay lặn xuống nước nên phải vẽ mình để cho thuồng luồng sỢ
mà không dám làm hại.
20