Page 298 - Văn Hóa Ứng Xử Việt Nam Hiện Nay

'Văn £óa ứnỹ xứ V ìèi OOun £iện na^

người là sự thường xuyên tái sản xuất cuộc sống con người,
tái sản xuất giông người. Cũng như điều kiện tự nhiên,
điều kiện dân sô" tuy không giữ vai trò quyết định nhưng là
điều kiện tự nhiên - xã hội quan trọng đối với văn hóa ứng

xử. Trên bình diện cá nhân, các đặc điểm vê giới tính, độ
tuổi, sức khỏe, hoàn cảnh gia đình quy định thường xuyên
văn hóa ứng xử. Trên bình diện xã hội, sự thay đổi mật độ
dân cư (dày đặc hay thưa thớt), sự di dân và di cư lao động,

địa bàn cư trú (nông thôn, đô thị) cũng để lại những dấu
ấn rõ nét trong lối ứng xử và trong đánh giá đạo đức,
chuẩn mực xã hội. Kiểu tái sản xuất dân cư (mẫu hệ, phụ
hệ, kế hoạch hóa gia đình hỢp lý và bình đẳng giữa hai
giới) cũng đóng vai trò quan trọng không kém.

Ngày nay, vấn đề ô nhiễm môi trường sinh thái và
bùng nổ dân sô" đang là vấn đề cấp bách đôi với toàn cầu và

đô"i với cả nước ta. Cho nên điều kiện ríày đã và sẽ gây ảnh
hưởng không nhỏ đô"i vối sự biến đổi đạo đức, chuẩn mực
xã hội và khuôn mẫu (lô"i) ứng xử.

- T hể chế kinh tế - xã hội

Trình độ và tính chất của lực lượng sản xuất, trong đó
sức lao động (cơ bắp và trí lực) của con người và công cụ lao
động là những yếu tô" năng động nhất và quyết định nhất
đôi với thể chê" kinh tê - xã hội. Nó cũng là chỉ sô" quan
trọng nhất để đánh giá chất lượng sông, nhịp độ và phong