Page 294 - Văn Hóa Ứng Xử Việt Nam Hiện Nay

U ă í i Ă ổ a íÍ7?y x ử O i ệ í O C a m £ i ệ n n a t ^

Thực ra ngay cả những giá trị hàng hóa cũng không
phải là bản thân hàng hóa đó. Và cách thức đánh giá ý

nghĩa đó cũng tùy thuộc vào các quan hệ xã hội của chủ
thể và các hình thái ý thức - xã hội mà chủ thể tiếp cận.
Trong khi đó, chủ nghĩa duy nghiệm (tiên nghiệm)
duy tâm (như thuyết Kant mới, G.Dikkert, M.Sheler,
N.Gartman,...) coi giá trị là những tồn tại tiên nghiệm, tức

là tồn tại bên ngoài sự thật, không phụ thuộc vào nhu cầu
và ham muôn của con người. Rõ ràng đó là cách nhận thức
sai lầm, vì không có con người thì thê giói sự vật không có
biểu trưng giá trị.

Còn chủ nghĩa bản thể cá nhân và chủ nghĩa tương
đốì luận về lịch sử - văn hóa (V.Diltei, O.Spengler,
A.Tonbi, P.Sookin, M.Veber) có quan niệm nhị nguyên về
giá trị. Theo đó, giá trị là những chuẩn mực và phương
thức tồn tại của sự vật có ý nghĩa đối với chủ thể. Tuy
nhiên, cái ý nghĩa ấy, tức bản chất của giá trị, chỉ được lý
giải, được phát hiện ở phương diện nhận thức luận và văn
hóa. Giá trị theo họ chỉ tồn tại nếu ta hiểu ý nghĩa của sự

vật. Còn trước một kiệt tác nghệ thuật, kiến trúc hay một
hành động nghĩa cử hàm chứa những ý nghĩa mà ta không
hiểu thì mặc nhiên chúng không có giá trị. Tất nhiên hiểu
như vậy là mơ hồ và siêu hình.

Để khắc phục các quan điểm phiến diện và siêu hình
trên đây, quan điểm mác xít nhấn mạnh bản chất xã hội -

295