Page 293 - Văn Hóa Ứng Xử Việt Nam Hiện Nay

IMguyén Thanh Tuấn

khi văn hóa ứng xử dễ bị đồng nhất vói tồn tại xã hội. Người
ta khó có thể tách bạch khái niệm văn hóa ứng xử vối tính
cách là văn hóa lốì sống. Nó luôn gắn liền với các yếu tô" vật
chất và tinh thần trong sự tồn tại của con người.

Chẳng hạn, trong các nền văn hóa Á Đông cổ đại và
phong kiến, đạo đức con người (nhân đạo) được gắn vói
thiên đạo và là sự phản ánh hoặc "báo ứng" của đạo tròi.
Tại các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu và Liên Xô trước

đây, khái niệm lối sổhg thường được định nghĩa như bộ
phận hỢp thành của một chế độ xã hội - kinh tê và là sự
phản ánh của chế độ này vào đòi sống xã hội - chính trị và
tinh thần - văn hóa của con người. Nghĩa là dường như có
sự đồng nhất giữa lốì sống và tồn tại xã hội.

Khái niệm giá trị với tính cách là bản chất của văn hóa
ứng xử cũng thế; lúc đầu nó bị đồng nhất vói tồn tại xã hội.
Sau đó, khái niệm tồn tại được tách thành hai khía cạnh:
hiện thực và giá trị. Tức là mỗi sự vật đều có hai mặt: mặt
thực thể và mặt giá trị. Nhưng, cách thức kiến giải môi
quan hệ qua lại giữa hai khía cạnh này thường phiến diện
và sai lầm. Chủ nghĩa tâm lý tự nhiên (A.Meinông,

R.B.Pervo, D.Drui, I.L.Linis, V.Rindenban,...) chẳng hạn
coi giá trị là những khía cạnh, những sự kiện "nhìn thấy"
được của hiện thực. Giá trị do vậy bị quy vào ý niệm và kinh
nghiệm đòi thường. Theo đó thì giá trị đơn giản là tiền bạc,
nhà cửa, xe cộ, chức vỊ, hàng hóa, v.v...