Page 144 - Văn Hóa Tộc ười Khơ Mú

Phụ lục

NGHỀ ĐAN TRE - MÂY (ở TÂY BẮC)*

T S. Trần Bình

ở miền Tây Bắc Việt Nam, các tộc người thuộc nhóm ngôn ngữ
Môn-Khơ me (nhưXinh-mun, Khơ-mú, Mảng,Kháng...) nói chung đang ở
trong tình trạng kém phát triển so với một số tộc người láng giềng khác
(nhưThái, Hmông, Dao...).
Đa số các tộc người này gần đây mới định cư. hoặc bán định cư
và họ vẫn du canh hoặc bán du canh. Với nền kinh tế còn phụ thuộc
rất nhiều vào thiên nhiên để có thể duy trì được cuộc sống thường
ngày, ngoài việc canh tác nương rẫy, họ còn phải săn bắt, hài lượm
các sản phẩm của thiên nhiên. Với sinh hoạt kinh tế lạc hậu gần như
tự túc. tự cấp trong mỗi gia đinh việc đan lát để tự tạo ra mọi đồ dùng
là rất quan trọng.
Đối với người Khơ-mú, đan lát quả là một nhu cấu thiết yếu. Đa sô'
phương tiện vận chuyển đổ đựhg lương thực, thực phẩm quán áo... và cà
đến quà tặng cho khách, cho đám cưới... đểu là sản phẩm từ đan lát.
Trong một chừng mực nào đó sản phẩm đan lát của người Khơ-mú còn
được dùng làm vật để đổi lấy lương thực, quần ảo vải vóc... Đan lát đã
trở thành một nghề thủ công gia đĩnh truyền thống của người Khơ-mú.

Nguyên liệu và cách chế biến
Người Khơ-mú thường cư trú theo các sườn núi có rừng bao phủ ở
dọc biên giới Việt - Lào. Địa bàn này vốn rất giàu các loại nguyên liệu
cho nghề đan: các loại tre, giang, mây nứa... Muốn có nguyên liệu,
đồng bào chỉ việc vào rừng bao quanh thôn bản là có thể tùy ý lựa chọn
để khai thác theo nhu cầu. Họ rất thành thạo trong việc phân biệt các
loại nguyên liệu để sử dụng thích hợp vào việc chế tác các sản phẩm
khác nhau. Dưới đây là một vài loại nguyên liệu chính:

* Nguồn: Tạp chí Dản tộc học, số 1-1995, tr. 50-55.

142