Page 34 - Vấn Đề Bảo Vệ Quyền Sở Hửu Trí Tuệ

34 VẤN ĐỀ BẢO VỆ QUYỀN SỞ HỮU TRÍ TUỆ ... THƯƠNG MẠI

d) Cấp li-xăng không tự nguyện vì lợi ích chung của chính phủ
hoặc các cơ quan đại diện cho chính phủ
Một số quốc gia cho phép chính phủ khai thác các sáng chế mà không
cần sự đồng ý của chủ hữu Bằng độc quyền sáng chế, hoặc cho phép bên
thứ ba đại diện cho chính phủ để khai thác sáng chế đó. Có ba lĩnh vực
điển hình có thể áp dụng quy định này, đó là: phòng thủ quốc gia, kinh tế
quốc gia và sức khỏe cộng đồng.

Trong hầu hết các trường hợp vì lợi ích công cộng, Quốc gia được cho
phép hành động ngược lại với ý chí của chủ sở hữu Bằng độc quyền sáng
chế, khi đó bất kỳ pháp nhân hay thể nhân do Chính phủ chỉ định có thể
thực hiện bất kỳ hành động nào được quy định trong Bằng độc quyền sáng
chế. Đối với mỗi trường hợp cụ thể, Chính phủ sẽ quyết định cần phải
thực hiện những hành động nào.
Biện pháp vì lợi ích chung này phù hợp với tình hình khi có những
trường hợp khẩn cấp quốc gia. Chẳng hạn như thiết bị y tế, có thể cần phải
nhập khẩu thiết bị đó ngay khi có dịch bệnh bất ngờ. Nếu chủ sở hữu Bằng
độc quyền sáng chế không tự nguyện nhập khẩu hoặc ký kết một hợp đồng
li-xăng với các điều khoản hợp lý, chính phủ có thể quyết định yêu cầu
một pháp nhân khác nhập khẩu dụng cụ đó hoặc có thể quyết định tự nhập
khẩu. Tuy nhiên, ngay sau khi kiểm soát được dịch bệnh thì không còn lý
do nào để duy trì biện pháp đó nữa, và chủ sở hữu Bằng độc quyền đối với
sáng chế sẽ khôi phục lại quyền kiểm soát hoàn toàn đối với các quyền
kèm theo Bằng độc quyền sáng chế.
e) Li-xăng bắt buộc theo Hiệp định TRIPS

Theo nội dung Chương 5 của Hiệp định TRIPS. Điều 31 của Hiệp
định TRIPS cho phép các Thành viên có quyền cho bên thứ ba khai thác
một sáng chế đã được cấp Bằng độc quyền sáng chế, thậm chí bên thứ ba
được hành động ngược lại ý chí của chủ sở hữu Bằng độc quyền sáng chế,
trừ khi những điều kiện nào đó cần được tôn trọng. Hiệp định này không
bắt buộc hay giới hạn những lý do để cấp phép những quyền như vậy.

Tại một nước thành viên mà luật pháp nước đó cho phép li-xăng bắt
buộc như vậy, bao gồm cả li-xăng do Chính phủ bắt buộc hay thay mặt
Chính phủ hoặc li-xăng vì mục đích sử dụng khác đối với sáng chế đã được