Page 52 - Tuổi Trẻ Hoàng Văn Thụ
P. 52
khoác cái đại đao vào vai, đi đi lại lại. Nhƣng ở nơi nào cũng giống nhau: chốc chốc lại thấy
chúng điệu một xâu ngƣời đi tha thẩn qua phố, có lúc là nhà pha đi làm cỏ về, có lúc đám cƣớp,
có lúc những đám gì bị bắt, không biết nữa và ngƣời ta còn mải miết tìm cách sinh sống, không
ai hơi sức đâu mà để ý những chuyện qua đƣờng ấy nữa. Và ở đây cũng nhƣ bên Lạng Sơn, nơi
nào cũng cứ lao nhao những chủ sòng tài xỉu, đố chữ, những chủ cao lầu mà trên gác giam đầy
gái đĩ cứ phải thò đầu nhòm ra nhƣ gà ngạt hơi, những chủ ô-tô hàng đàn đúm với lũ du côn
nhâng nháo giắt dao găm quanh thắt lƣng, đêm đêm, lính tráng vác đại đao đi tuần phòng rầm
rập, tiếng súng nổ, tiếng kêu, rồi ngƣời thắt cổ, ngƣời trẫm mình, ngƣời bị quan quân trong đồn
ra bắt, trói ngoặt tay ra đằng sau, lại điệu đi hàng dãy qua phố.
Ở chợ thì ăn mày và ngƣời hủi, ngƣời say rƣợu lê la, chồng đống. Cứ vài hôm, lính trong
huyện lại giải tù ra chém để thị uy, rồi bêu đầu ngay cổng chợ. Thối sặc sụa, ngƣời đi chợ khiếp
quá, phải phá tƣờng leo đằng sau vào.
Cảnh khổ của ngƣời Long Châu đã bày ra từ bờ sông vào đến các ngõ hẻm từng nhà, trong
tiếng chửi nhau và những trận đòn hội chợ gào xé đánh đuổi nhau vang động từ buổi chiêu mà họ
vừa đặt chân tới.
Đâu cũng vẫn một đau thƣơng ấy. Thụ để ý đây cũng cơ man là ngƣời quảy bán củi. Ngồi
đầy ở chợ rồi còn gánh mẹ, gánh con nối nhau đi rong, rao nheo nhéo các phố. Lại nhƣ cảnh các
chợ Hạ Đống hay chợ Đồng Đăng, mọi khi Mã Hợp thƣờng nói: bây giờ ngƣời bán củi đông hơn
ngƣời mua củi, khó quá. Đây cũng thế.
Thụ về hỏi Bùi:
- Anh xem có việc gì sức tôi làm đƣợc?
- Ngƣời khoẻ cũng đi ăn mày chật đƣờng kia kìa.
- Hái củi bán đƣợc không?
- Lạ mặt nhƣ các anh, lính nó bảo là thổ phỉ về mò thám cƣớp phố, nó chém bêu đầu cổng
chợ, chém lây cả đến đứa chứa các anh đấy. Thật mà, ở đây nó vẫn làm thế.
Hùng nói:
- Lúc nãy tôi thấy trong phố có mấy chỗ đánh trống mộ lính.
- Ừ, Long Châu đƣơng mộ lính. Hàng tháng nay rồi. Không chạy đƣợc tiền trả nợ, tôi cũng
đến lại phải vào lính nữa.
Nghe Bùi nói thế, Hùng nảy ra ý kiến:
