Page 21 - Tuổi Trẻ Hoàng Văn Thụ

Có lần kia Bùi đƣơng đi bán sách báo phái tả để kiếm ăn hàng ngày, nghe tin Cao Cô Nhạn,

ngƣời bạn làm ở hiệu sách Nam Ninh bị Quốc dân đảng nghi là cộng sản, ngầm bắn chết, Bùi
lánh đi Ngô Châu. Giữa đƣờng gặp Trần Tú Trân trên bến, rủ đi Quảng Đông, Trần hứa bảo đảm

cho Bùi vào dự lớp huấn luyện chính trị.
[5]
Vừa đến, đƣợc đi nghe đồng chí Lý Thụy là ngƣời Việt Nam trong phái đoàn cố vấn Liên
Xô ra dịch tiếng Nga cho cố vấn Bô-rô-đin nói chuyện trong cuộc mít tinh quần chúng ở chợ
Quảng Châu. Rồi đồng chí Lý Thuỵ đến lớp giảng. Hai ngày nói về cách mệnh Việt Nam và

công tác bí mật trong tổ chức cách mệnh.

Từ ngày ra đi, đến đây Bùi mới thấy thật cách mệnh là thế nào. Khi còn ở nhà, nghĩ rằng ra
đi gặp Phan Bội Châu, đƣợc vào trƣờng cách mệnh ăn học đến thành tài rồi kéo quân về đánh

Tây. Đến khi bỏ Xiêm sang Trung Quốc, gặp những ngƣời cũ của Tôn Thất Thuyết, nhiều ngƣời

đã cạn trí lớn, chỉ đi luồn cúi quan quân Quốc dân đảng kiếm miếng ăn nhƣ Nguyễn Hải Thần lại
bảo rằng thế là đợi thời. Bùi cũng yên trí thế. Đến khi gặp Đặng Tử Mẫn, Đặng quát chửi bọn

Hải Thần là giá áo túi cơm, Bùi mới nhận ra. Từ đấy, Bùi chuyên tập quân sự và theo Đặng đi
mộ ngƣòi.

Nhƣng đến đây thì Bùi đã hiểu rằng cái nghĩa khí của ông Đặng rốt cuộc, cũng đến uổng
mạng và chỉ còn lại một tiếng kêu trời. Đồng chí Lý Thuỵ nói rằng cách mệnh là việc của cả

nƣớc, phải vận động cả nƣớc đứng lên làm cách mệnh, cả nƣớc đi lên đƣờng cách mệnh, ngƣời

cách mệnh lập hội, đi mở đƣờng cho cả nƣớc là nhƣ thế. Cách mệnh chẳng những có mục đích
trƣớc sau rõ ràng, lại phải có phƣơng pháp cụ thể, mỗi ngƣời mỗi việc, từng tổ, từng chi hội, cả

Đồng chí hội rồi cả nƣớc cùng tiến lên.
Sau đấy, Bùi đƣợc anh em cho về Long Châu, giữ mối liên lạc cửa ngõ ra vào trong nƣớc,

đằng Lạng Sơn và Cao Bằng. Thuê đƣợc cái máy khâu làm cách để sống. Đến khi tình hình trên
Quảng Đông gặp khó khăn, không mở đƣợc lớp huấn luyện chính trị trên ấy, đồng chí Lƣơng

[6]
Việt xuống liên lạc với Bùi và bắt đầu tổ chức lớp huấn luyện của thanh niên Cách mệnh đồng
chí hội ở Bản Đảy.
Hai lớp huấn luyện chính trị ở Bản Đảy đã vang tiếng mạnh mẽ vào trong nƣớc.

*

* *