Page 29 - Tự Học Đông Y
P. 29
28 I Chương 1: Bước vào thê'giới Đông y
KHÍ, HUYẾT, TÂN DỊCH HƠP THÀNH cơ THỂ
* * ■ ■
Khí, huyết, tân dịch là những vật chất cơ bàn tạo thành và duy trì hoạt động sống của cơ
thể, là cơ sỏ vật chất của các cơ quan tổ chúc như tạng phủ, kinh lạc...
Khí
Khí là vật chất cơ bản nhất giúp hình thành cơ thể người. Khí tức là những vật chất vô cùng
nhỏ những có sức sống rất mạnh mẽ trong cơ thể. Sự hình thành và phát triển của nó được bắt
đắu từ tinh khí tiên thiên, tinh khí hậu thiên trong thủy cốc (chất dinh dưỗng) và dương khí trong
thế giới tự nhiên.
Bốn chức năng sinh lý của khí
1. Tác dụng thúc đẩy: Quá trình sinh trưởng phát dục của cơ thể người, hoạt động của các
cơ quan tạng phủ, sự vận hành của huyết dịch trong huyết quản, sự hình thành, vận chuyển và
bài tiết tân dịch,... tất cả đéu nhờ vào tác dụng kích thích và thúc đẩy của khí.
2. Tác dụng sưởi ấm: Sự vận động của khí !à nguôn sinh ra nhiệt trong cơ thể. Cơ thể
người luôn giữ được thân nhiệt bình thường, chủ yếu là dựa vào tác dụng làm ấm của khí.
3. Tác dụng phòng ngừa: Khi tà khí xâm nhập vào cơ thể, khí có thể đánh bật tà ra ngoài,
giúp cơ thể khôi phục trạng thái khỏe mạnh.
4. Tác dụng khống chế: Chủ yếu là chỉ tác dụng khống chế của khí đối với các vật chất thể
lỏng như tinh, huyết tân dịch...
Huyết
Huyết, tức huyết dịch, hay còn gọi là máu, là chất dịch màu đỏ chạy trong huyết quản, là
một trong những vật chất cơ bản hình thành và duy trì hoạt động sống của cơ thể. Huyết dịch
chủ yếu được tạo thành từ Doanh khí và tân dịch, mà Doanh khí và tân dịch lại chủ yếu được
hình thành từ thủy cốc, Doanh khí và tân dịch phải được thông qua khí hóa mới được chuyển
hóa thành huyết
Tác dụng chủ yếu của huyết dịch là làm ẩm và đưa chất dinh dưỡng tới toàn bộ cơ thể.
Huyết dịch vận hành trong mạch, bên trong đưa đến tạng phủ, bên ngoài đưa tới da thịt gân
cốt vận hành liên tục không ngừng nghỉ, chạy khắp toàn thân, có tác dụng đưa dinh dưỡng tới
toàn bộ các cơ quan tổ chức trong cơ thể.
Tân dịch
Tân dịch là cách gọi chung đối với tất cả các dạng chất lỏng bình thường trong cơ thể, bao
gổm các thể dịch và dịch bài tiết thông thường trong tất cả các cơ quan tạng phủ. như dịch dạ
