Page 27 - Tự Học Đông Y

26 I Chương 1: Bước vào th ế giới Đông y___________________________________

THÂN THỂ LÀ TẤM GƯƠNG CỦA NỘI TẠNG:

HỌC THUYẾT TÀNG TƯỢNG TRONG ĐÔNG Y

Tàng, túc là nội tạng ẩn tàng trong cơ thể; tượng, chính là hiện tượng sinh lý, bệnh lý được
biểu hiện ra bên ngoài. Tàng tượng, tức chỉ tạng phủ bên trong và hiện tượng sinh lý, bệnh lý
được biểu hiện ra bên ngoài.

Học thuyết tàng tượng cho rằng, mặc dù tạng phủ ẩn tàng bên trong cơ thể, khó có thể
tiến hành quan sát trực tiếp, nhưng tạng phủ lại có liên hệ vói một số cơ quan tổ chức ở bên
ngoài cơ thể thông qua hệ thống kinh lạc. Nội tạng có bệnh, các cơ quan tổ chức ở bên ngoài
cơ thể tương ứng với nội tạng đó sẽ xuất hiện phản ứng bất thường, xuất hiện các triệu chứng
bệnh khác nhau, nhu thiệt tượng (lưỡi), mạch tượng... Trong lâm sàng, thông qua quan sát
những hiện tượng bệnh lý này và mối quan hệ giữa chúng với tạng phủ bên trong cơ thể, có thể

suy đoán được bệnh ở tạng phủ, là căn cứ lý luận cho việc dùng thuốc điéu trị.

Phân loại tạng phủ
Tạng phủ có thể chia thành ba loại. Một là ngũ tạng, bao gồm: tim, phổi, tỳ, gan, thận, tác

dụng chủ yếu là tàng trữ tinh khí; hai là lục phủ, bao gôm: gan, dạ dày, ruột non, ruột già, bàng
quang, tam tiêu, chủ yếu liên quan tới tàng trữ tiêu hóa thức ăn; ba là kỳ hằng chi phủ, bao gỗm:
não, tủy, xương, gan, tử cung của phụ nữ, là những cơ quan đặc biệt bên ngoài lục phủ ngũ tạng.

Biểu hiện bên ngoài của chức năng ngũ tạng

Tinh hình hoạt động của chức năng tạng phủ bên trong cơ thể có thể được phản ánh ra
bên ngoài cơ thể.
Trái tim là cội gốc của sinh mạng, điêu khiển tinh thần và ỷ thức. Tim tương ứng với mạch,
tình trạng của tim được thể hiện lên trên nét mặt tác dụng của tim là duy trì và sưởi ấm cho
huyết mạch. Tâm khí thịnh vượng, sắc mặt sẽ hổng hào.

Phổi là gốc của khí trong cơ thể, phổi tương ứng với da, tình trạng của nó được thể hiện
trên lông da, tác dụng của nó là nuôi dưỡng da. Phế khí thịnh vượng, da lông sẽ khỏe mạnh
bóng mượt.

Gan là cái gốc để cơ thể có thể chịu đựng được sự vất vả mệt mỏi, là nơi tàng trũ hổn
phách. Gan tương ứng với gân, tình trạng của nó được thể hiện trên móng, tác dụng của nó
là nuôi dưỡng gân cốt, có thể sinh ra huyết khí. Gan huyết đầy đủ, móng tay chân sẽ cứng và
nhẵn, gân cốt dẻo dai.
Tỳ là cái gốc về ăn uống trong cơ thể, là nơi sinh ra Doanh khí. Tỳ tương ứng với cơ thịt tác

dụng của nó là nuôi dưỡng cơ thịt tình trạng của nó được thể hiện trên môi.