Page 111 - Trần Huy Liệu Cõi Đời
P. 111
vỗ tay rất nhiều. Đại biểu nông dân là Mai Văn Thể hô những khẩu hiệu bỏ thuốc nào (lào)
thuốc ná (lá) ai cũng bật cười. Anh Phan Tử Nghĩa nhân danh Đảng Xã hội. Tôi thay mặt cho
nhóm cộng sản công khai là nhóm Tin tức đọc một bài diễn văn viết ít nói nhiều, được
người nghe vỗ tay hoan nghênh nhiệt liệt. Hoan nghênh nhiệt liệt đây có nghĩa là hoan
nghênh nhiệt liệt Đảng Cộng sản.
Bọn thống trị Pháp không hài lòng lắm, nhưng làm cách nào cản được. Tôi còn ghi mãi
trong đầu cái ấn tượng hôm ấy. Đứng trên lễ đài nhìn xuống: cả một bể người sục sôi,
nhưng rất có kỷ luật.
Đoạn hồi ký trên không ghi nhiều về diễn văn (thực ra là “phát biểu) của đại biểu nhóm
Tin tức; một biểu thị khiêm nhường. Nhưng trong ký ức nhiều người dự cuộc mít tinh
khổng lồ, Trần Huy Liệu được ghi nhận như một người có tài nói. Chữ eloquent (hùng biện,
có tài kích thích) được báo chí nhắc đi nhắc lại trong các bài tường thuật.
Hiển nhiên Liệu là một trong những đích ngắm lớn nhất của nhà đương cục để sau
này… Nhưng bấy giờ cái dịp ấy chưa đến. Còn hơn một năm nữa, đời tự do “làm loạn” của
anh mới hết.
ĐỨT GÁNH TÌNH
Chế độ đa thê ở Việt Nam đang hồi cáo chung. Có nhiều nhẽ, như văn hóa phương Tây
đang đàn áp thứ giáo lý bảo vệ đàn ông. Cơ sở kinh tế trong gia đình không còn do một tay
ông chồng gây dựng, nắm giữ nữa, nhiều khi chuyển sang người vợ. Dù Liệu đã hết sức “thu
dàn xếp”, dù Tý với Bách nhiều lúc cũng chị chị em em thân tình, mà những cá tính vẫn va
chạm nhau, cảnh chồng chung không thể quá mượt mà. Chả biết là may hay không may cho
họ, đến một lúc, có cái sức ép từ bên ngoài đến, nó làm đứt phựt, vỡ toang tấm tình đến sau;
một vết thương chả thể nào lành.
Cuộc đi chơi Huế kết thúc đột ngột, vì Hà Nội gọi Liệu về. Hai người đã cãi nhau về vụ
Bách muốn đến thăm cụ Phan Bội Châu, rồi làm lành, rồi tỷ tê sang chuyện sinh con. Rõ
ràng là Liệu rất muốn.
