Page 327 - Tín Ngưỡng Cư Dân Ven Biển Quảng Nam

trí thứ nhất trong hệ thông thần linh được tê cáo. Do vậy,
khó có thể tìm được nguồn gốc và thần tích về Đại Càn tứ
vị Thánh nương như các sử sách đã viết, đã lý giải. Vậy

phải chăng Bà Đại Càn đã dần chuyển hoá thành Bà Dàng
Lạch ỏ các vùng ven biển xứ Quảng? Bởi thực tế, một bộ
phận cư dân Thanh - Xghệ vào đất Đàng Trong bằng
đường biển. Điểm xuất tất phải từ cửa/lạch, và rồi phải
qua bao nhiêu lạch khác để tập kết ở vùng đất mới. Nữ
thần cửa biển/ nữ thần Lạch Còn chắc hẳn có bàn thò trên
thuyền, để hỗ trỢ cư dân trên đường vượt biển. Lúc này, Bà
Đại Càn/ Bà Lạch Còn có vai trò y Bà Thiên Hậu của người

Hoa. Đến vùng quê mới, có thể, Bà Đại Càn còn "gặp" hình
mẫu thần sông, suối của cư dân Tây Nguyên (các vị thần
Tây Nguyên được gọi chung là Giàng) và được gọi là,
chuyển hoá thành Bà Dàng Lạch, ở những nơi cửa biển.
Cũng không phải ngẫu nhiên mà Bà Dàng Lạch được dân
biển Quảng Nam - Đà Nẵng tôn là" Dàng Lạch Chúa nưóc

nương nương" (điều này phù hỢp vối cách nói của ngư dân:
"lạch" chính là "cửa hiển - nơi sông chảy ra biển". Gọi
"lạch" thay cho "cửa^ là do kiêng kỵ. Khi ngư dân nói lễ
cúng lạch hoặc cúng Bà Dàng Lạch thì cũng chính là lễ
cúng cửa biển). Hoặc cũng có thể Bà Đại Càn đã hoà nhập
với Bà Pônưgar, tức Bà Nác (Mẹ nước)/ nữ thần sông biển,
và với các thần sông suốĩ của Tây Nguyên, để trở thành
một Bà Chúa Nước của cư dân ven biển, với cái tên nôm na

là Bà Dàng Lạch. Hoặc có thể Bà Đại Càn đã được chuyển

- 3 2 V