Page 171 - Tín Ngưỡng Cư Dân Ven Biển Quảng Nam

thức cổ vũ, khuyên khích người ta chăm chỉ học hành [11,
tr. 115].
Khái niệm về Tiên hiền / Tiền hiền / Hiền tiền như
trên ở Quảng Nam - Đà xẵng đã không giữ nguyên nội

hàm như nó vốh có ở vùng đất Bắc. Theo chân những
người đi mở cõi, khi du nhập vào vùng đất Quảng nói riêng
và phương Xam nói chung, nó đã có sự biến đổi về nghĩa, ở
Quảng Xam - Đà xẵng, "Tiên hiền" được trại âm thành
"Tiền hiền" và hiểu theo nghĩa phái sinh: người đến trước

dừng chân, khai phá, lập nghiệp ở vùng đất mới. Có thể
hiểu rõ hơn khái niệm này qua nội dung những bia ký cổ ở
Quảng Xam. Chẳng hạn như bia Đế Võng (Điện Bàn,
Quảng Xam):
Ông họ Nguyễn là Tiên hiền ở Để Giang, ông vốn là

người Nghệ An, thời Lê ông tòng quân đến Quảng Nam,
thấy cảnh sông nước ở đây có thể mở nghiệp được bèn về
quê tập hỢp dân khai khẩn ruộng, bãi phù sa lập thành xã
đặt tên xã là Toại Thành gồm một làng. Từ năm Thịnh
Đức {1653 -1657) đến năm Cảnh Trị (1663 - 1671), ông đã

khai khẩn được nhiều ruộng, lập sổ địa bạ đê ghi số ruộng
đất [108, tr.276].
Từ đường vốn là nhà thờ của dòng họ, thì ở Quảng
Nam - Đà xẵng còn được hiểu và nhận thức là nơi thờ
những người đầu tiên khai phá, lập nghiệp ở vùng đất ấy.

Xó có vị thê như ngôi đình chung, thường gọi là Tổ đinh

1 7 1 -