Page 109 - Tín Ngưỡng Cư Dân Ven Biển Quảng Nam

tích Bà Chúa Ngọc hầu như không ai tỏ tường. Tuy nhiên,
gốc Chăm của Bà thì một số người già lại biết một cách vô
thức. Họ nói rằng, Bà lớn lắm, cửa thánh của Bà ở Nha
Trang. Bà hiến đến đâu thi ở đó phải lập lăng miếu thờ.
Trong tâm thức cư dân Quảng Nam - Đà Nang, Bà Chúa
Ngọc được suy tôn và thò phụng như bà Mẹ Đất / Mẫu

Địa của bổn xứ (làng này).
Do nhận thức thông nhất về đốì tượng thò tự nên
ngày vía Bà và nghi lễ tương đối thống nhất ở các làng

biển. Hàng năm, lễ vía Bà diễn ra trong hai ngày 24, 25
tháng giêng. Nghi lễ tổ chức như tế đình, cũng gồm: 1. Lễ
tế Ảm linh. 2. Lễ cáo. 3. Lễ chánh. Cũng như lễ đình, lễ vía
Bà Chúa Ngọc cứ ba năm một lần tổ chức lễ "phong"- đại

lễ. Đại lễ bao giò cũng có hát tuồng, mổ heo, vật bò đãi
đàng; còn lễ "sái", tức trầm trà thường niên, chỉ có hoa
quả, gà, lợn, xôi, bánh. Song, dù là lễ phong hay sái thì
thường không thiếu một lễ thức có tính bắt buộc là lễ dâng
mâm, hay còn gọi là dăng hông (hoa) Ngày trước, người
dâng mâm là một ông đồng tử, gọi là "xác" của bà. Đồng tử

lần lượt đội từng mâm trên đầu, không cần tay giữ, lăn lộn
nhiều vòng từ ngoài vào lăng. Hiện nay, vì không còn
người làm "đồng tử" nên nghi lễ này do ông chánh tê thực
hiện một cách đơn giản: sau khi tẩy uế, xin keo, ông lần

lượt thỉnh từng mâm lên bàn thò Bà (xin xem ảnh sô 39,
40 mục 4, phần Phụ lục).

- 1 0 9 -