Page 170 - Thắm Dò Vũ Trụ
P. 170
Bạn biết gì về dương lịch và âm lịch
Nếu dưoug lịch được xây dựng dựa vào chuyển động nh'm thấy
hàng năm của Mặt tròi thì âm lịch được xây dựng dựa vào tuần trăng.
Loài ngưòi sớm nhận ra rằng tuần trăng diễn ra theo những chu kì nhất
định nên lấy nó làm đon vị đo thòi gian gọi là tháng. Đầu tháng là ngày
không trăng còn giữa tháng là trăng tròn.
Vì độ dài của tuần trăng là 29,53 ngày nên tháng âm lịch có tháng 29
ngày và có tháng 30 ngày (thông thường một năm có 5 tháng 29 ngày).
Một năm âm lịch cũng có 12 tháng nên độ dài của năm âm lịch do đó dài
hon 354 ngày (29,53 X 12 = 354,36 ngày).
Do độ dài năm âm lịch ngắn hon độ dài thòi tiết khoảng 11 ngày và
như vậy cứ 3 năm sẽ sai lệch mất hon một tháng và cứ 9 năm sẽ sai lệch
mất một mùa. Nhược điểm này khiến người thòi xưa phải ăn tết Nguyên
Đán trong đủ mọi loại thòi tiết khác nhau. Nói cách khác, âm lịch chỉ có
tác dụng đếm thòi gian mà không có tác dụng chỉ ra được thòi tiết ứng
vói thòi gian đó.
Để khắc phục nhược điểm trên của àm lịch, cách đây 2500 năm
người Trung Quốc đã đưa năm nhuận vào cho khóp vói thòi tiết, nghĩa là
phải tìm nguyên tắc để tăng thêm số ngày cho năm âm lịch, ở thòi kì đó
Trung Quốc đã xác định được độ dài thòi tiết là 365 ngày. Quy luật
nhuận được xác lập là thập cửu niên thất nhuận nghĩa là cứ 19 năm thì
phải có 7 năm nhuận. Năm nhuận có 13 tháng. Đưa năm nhuận vào thì
độ dài của 19 năm âm lịch vừa đúng bằng độ dài 19 chu kì thòi tiết.
Như vậy tháng âm lịch được căn cứ vào tuần trăng. Đầu tháng
không trăng, ngày rằm trăng tròn. Từ đó ta có thể nhìn dạng của trăng
mà biết được ngày trong tháng âm lịch. Năm âm lịch có độ dài bình quân
đúng bằng chu kì thòi tiết, tức là căn cứ vào chuyển động nhìn thấy của
Mặt tròi. Rõ ràng âm lịch khi đưa nhuận vào đã có một phần tính chất
của dưong lịch. Và như vậy, loại âm lịch mà chúng ta vẫn dùng ngày nay
là âm dưong lịch.
- 170
