Page 73 - Tâm Lý Và Sinh Lý

cá voi có phù họp vói định nghĩa đó
không: cá voi tuy cũng hoi bằng vây,
suốt đòi sống trong nước, nhưng nó lại
thở bằng phổi, trên mình không có
vảy, trong bụng không có bong bóng,
do đó nó không thuộc vào loài cá.
Nhưng tư duy trực giác tuyệt
nhiên không giống thế. Nó trực tiếp rút
ra kết luận, hoàn toàn bỏ qua những
bước trung gian, nó là quá trình suy
nghĩ "rửiảy tắt". Ví dụ, cùng trả lòi câu hỏi "cá voi có phải là cá không?",
những ngưòi tư duy trực giác không hề lập luận dài dòng, mà trả lòi ngay
lập tức "Phải" hoặc "Không phải". Cũng cần nói rõ rằng, những kết luận
do tư duy trực giác đưa lại, mặc dù chmh xác, nhưng thường làm cho
ngưòi ta có cảm giác rằng "Biết thế, nhưng không hiểu vì sao".
Trực giác là một chức năng cao cấp của não ngưòi. Như chúng ta
biết, não ngưòi chia thành bán cầu não trái và bán cầu não phải. Bán cầu
não trái có chức năng ngôn ngữ, tiến hành tư duy tổng họp và tư duy
phân tích, thể hiện túih liên tục, có đầu có đuôi; còn bán cầu não phải
tiến hành tư duy cụ thể, tri giác không gian, tổng họp toàn vẹn v.v... thể
hiện từủi vắn tắt, dứt quãng, không liên tục. Tư duy trực giác là chức
năng của bán cầu não phải.
Nhà tâm lý học nổi tiếng Thuỵ Sĩ Piaget cho rằng, vào lúc 3 -7 tuổi,
tmh trực giác trở thành đặc điểm chủ yếu của sự phát triển tư duy của trẻ
ở lứa tuổi này. Chẳng hạn, các em khẳng định dứt khoát một ngưòi nào
đó (bao gồm cả những nhân vật trong điện ảnh) là "ngưòi tốt" hoặc
"ngưòi xấu", còn như vì sao thì em không sao nói rõ được. Tư duy trực
giác lúc này của em còn mang tứứi "đoán mò" rất lón.
Về sau, do tri thức và kinh nghiệm con ngưòi tích luỹ được ngày
càng nhiều, trực giác, vói tư cách là một phưong thức tư duy cơ bản dần
dần hình thành và phát triển. Có rất nhiều ngưòi đã hoàn thành nhiệm
vụ một cách xuất sắc dựa vào trực giác.
Chẳng hạn, nhà phát minh vô tuyến Marconi, khi làm thí nghiệm
thông tin vô tuyến vượt qua đại dương, rửiiều chuyên gia căn cứ vào sự
phân tích lý luận cho rằng, túìh chất của sóng điện từ, cũng như''sóng
ánh sáng, khi đi vào không gian sẽ truyền theo đường thẳng, mà mặt

< 73 >