Page 155 - Tâm Lý Và Sinh Lý

thêm bi đát: nói không ra lòi, lúng ta lúng túng, miệng lắp ba lắp bắp,
thều thào, cứ như người "mắc cỡ". Hiện tượng này trong tâm lý học gọi
là "trở ngại trong giao tiếp".
Xấu hổ vốn không phải là chuyện gì xấu xa, đáng ghét, mà đôi khi
còn là cơ hội làm đẹp cho con ngưòi. Có điều, con ngưòi sống trong xã
hội và dĩ nhiên là phải tiếp xúc vói con ngưòi, phải hiểu biết lẫn nhau,
phải trao đổi tư tưởng, nếu như vì xấu hổ mà làm cản trở sự giao tiếp
bình thường thì rõ ràng bất lọi cho công việc của chúng ta.
Vậy thì khắc phục tính xấu hổ, một
trở ngại về phương diện tâm lý trong xã
giao như thế nào?
Trước tiên cần trừ bỏ tận gốc tâm lý
tự ti. Một số ngưòi đa sầu đa cảm, hay
suy nghĩ nông sâu, thường vì lý do về
một mặt nào đó chẳng bằng ngưòi, ví dụ
thân hình thấp bé, gia cảnh khó khăn
hoặc học vấn không cao mà sinh ra tự ti,
hổ thẹn. Song cũng có ngưòi luôn luôn
có mặc cảm rằng mình về mọi mặt đều
thua kém chị em, chỉ nhìn thấy toàn mặt
kém cỏi của mình mà bỏ qua ưu điểm, nên sinh ra thẹn thùng, xấu hổ.
Rút cục cứ chìm đắm mãi trong cái vòng luẩn quẩn; "từ tự ti dẫn tói xấu
hổ, mà đã xấu hổ thì dễ thất bại trong giao tiếp, giao tiếp đã thất bại thì
càng tự ti, càng tự ti thì lại càng hay xấu hổ...".
Lối thoát duy nhất khỏi cái vòng luẩn quẩn đó là tự đánh giá mmh
một cách khách quan, nhìn thấy hết những mặt mạrửi của mình, triệt để
xoá sạch tâm lý tự ti, cho dù có những khuyết tật về mặt thể hình cũng
không nên xem đó là cái cớ cho rằng mình chẳng bằng ngưòi. ở đây
hoàn toàn có thể dùng lòi ăn tiếng nói, hành vi cử chỉ, tác phong đạo đức
bù đắp lại những khiếm khuyết về mặt thể hình.
Thứ nữa, có thể áp dụng lối 'Tường trước những tình huống có thể
xảy ra".
Tổng thống Mỹ tiền nhiệm Reagan, trong những buổi họp báo, trả lòi
những câu hỏi rất hóm hừủì, đâu ra đấy, để lại cho ngưòi nghe những ấn
tượng đặc biệt sâu sắc. Thật ra, trước bất cứ một cuộc họp báo nào, Reagan
đều cho mòi các thư ký và cố vấn của mình tói, trình bày hết tất cả những

< 155 >