Page 32 - Những Trạng Nguyên Đặc Biệt Trong Lịch Sử Việt Nam

... trong lick sử V iit ĩỉa m 33

(Bốn câu trên, câu nào cũng có tên cầm thú cho
nên hay)

Đặng Tính mới nghe được bốn câu, đã lắc đầu lè
lưỡi nói rằng;
- Thiên tài xin nhường bậc trẻ tuổi này!
Năm Đinh Mùi (1247), Nguyễn Hiền vìra tròn 12
tuổi cũng là lúc triều đình nhà Trần mở khoa thỉ Tam
khôi để chọn Trạng nguyên, Bảng nhãn và Thám hoa.
Vì còn quá ít tuổi nên dân làng đã cử người đưa ông
cùng lều chõng đi dai.
Bài thỉ do nhà vua ra đề là: “Áp tử từ kê mẫu du hồ
phú” (Bài phú nói về con vịt từ giã mẹ gà đi chơi hồ. Nội
dung đề ra rõ ràng là khá rộng và trừu tượng, hiểu điíỢc
ý không phải dễ, mà lại còn yêu cầu diễn đạt bằng thể
phú nữa kia! Nguyễn Hiền không chỉ hiểu sâu sắc đề ra,
mà còn viết thành một bài phú có tính chất nghị luận rất
sâu sắc, vìía thể lúện được nhận thức của cuộc sống, vừa
tỏ rõ khả năng uyên bác, văn chương mạnh mẽ của một
cậu bé chỉ chỉ ở tuổi 12. Vua đọc xong phê luôn hal chữ:
“Thưởng tứ” và lấy đỗ Trạng nguyên, được tặng 4 chữ
vàng “Kliai quốc Trạng nguyên”. Klii Nguyễn Hiền vào
cung yết kiến, nhà vua thấy Trạng nguyên quá nhỏ mà
tliông thái hơn người nên hỏi:

- Trạng nguyên học ở đâu?
Nguyễn Hiền cứ thật tình tâu;
- Thần tự học lấy, nhưng có một đôi chữ không
hiểu cần phải hỏi sư ông ở chùa làng. Nhà vua thấy
Trạng nói năng tự nhiên chưa hiểu phép tắc, lễ nghĩa,
lại có ý tỏ ra kiêu căng nên cho là chưa thể bổ nhậm