Page 200 - Những Trạng Nguyên Đặc Biệt Trong Lịch Sử Việt Nam

... trong lich sứ V iit N am 20 1

Hầu hết các nguồn tài liệu và di sản văn hóa dân
gian đều khẳng định tài năng và những cống hiến to lớn
của Giáp Hải đối với triều đình nhà Mạc ữên các lĩnh
vực chính trị, quân sự, ngoại giao. Giáp Hải có tài làm
tliơ ứng đáp các sứ thần và chính ông đã soạn sách
"ứng đáp bang giao" gồm 10 quyển, chép các thư từ,
biểu vãn bang giao của các triều và bài thơ Vịnh Bèo
(hoạ lại bài thơ của Mao Bá ôn) của Giáp Hải, theo giáo
sư Trần Quốc Vượng là một ữong những bàl thơ "ngoại
giao" hay nhất trong kho tàng thi ca Việt Ncun.
Trạng nguyên Giáp Hải đá được dân gian mang
danh quê hương là Trạmg Kế. Nơi ông vẫn ngồi học
thuở nhỏ cùng với hòn đá, giếng nước đều gắn với ông
bằng những tên gọi thân thuộc. Hòn đá ông Trạng, núi
ông Trạng, giếng ông Trạng... Và khi ông qua đời,
nhân dân đã an táng, xây lăng quan Trạng, lập đền thờ
quan Trạng. Nhân dân và Nho sĩ hai huyện Phượng
Nhãn - Bảo Lộc của phủ Lạng GỉcUig xưa lập văn chỉ,
khắc bia các bậc tiên hiền của quê hương trong đó có
Trạng nguyên Giáp Hải và con ông là Tiến sĩ Giáp Lễ.
Đặc biệt, nhân dân Dĩnh Kế đã lập đền thờ quan
Trạng, tổ chức tế lễ rước sách uy nghiêm trong ngày
hội lềmg và rằm tháng 3 âm lịch hằng năm. Quan
Trạng Giáp Hải được dân xã thờ phụng cùng với vị
thần Cao Sơn - Quý Minh, vớỉ ngày hội lệ tháng 3 và
việc thờ phụng được ghi vào hương ươc của xã, vào bỉa
ký ở đền và văn chỉ, xác định Trạng nguyên Giáp Hảl
là người của quê hương Dĩnh Kế, người làm vẻ vang
cho truyền thống khoa bảng của quê hương.
Qua thời gian VỚI nhiều biến cố thăng ưầm của