Page 30 - Nguyễn Văn Linh Hành Trình Cùng Lịch Sử

phong trào công nhân, vào các xí nghiệp, trường học... nên người như anh
Cúc rất cán. Theo sự giới thiệu của tôi, tổ chức Đảng ở Hải Phòng rất chú
ý đến anh. Trong phong trào quần chúng do Đảng phát động và lãnh đạo
thời kỳ năm 1930 rất sôi động, trường Bonnal là một điểm nóng. Tổ chức
Đảng chú ý trường Bonnal và bọn mật thám Pháp cũng ngày đêm rình rập
trường này.
Anh Cúc tham gia xây dựng tồ thanh niên học sinh đoàn, trực thuộc
Thanh niên Cách mạng đổng chí hội. Ngày 1-5-1930, trong khi rải truyền
đơn chống đế quốc, anh Cúc và một số học sinh của trường bị bắt, bị đày
ra Côn Đảo. Lẽ ra anh Cúc chỉ bị giam giữ cải tạo vì lúc đó anh chưa đủ
tuổi thành niên. Nhưng bọn mật thám Pháp lại rất sỢ vai trò của anh nên
chúng kết án anh Cúc tù chung thân và đày đi Côn Đảo.

Còn tôi khi ấy bị chúng đưa ra hội đổng xử 20 năm tù cấm cố ở Hà Nội,
sau đó đưa về Hải Phòng, chuyển vê' nhà giam Sáu Kho rồi cũng đày đi
Côn Đảo cùng lượt với anh Cúc.
Tôi nhớ lần ấy bọn mật thám Pháp đưa chúng tôi từ Hà Nội vê' Hải
Phòng vào ban đêm để dân chúng không biết. Đoàn tù có cả trăm người,
cả đống chí Ngô Gia Tự, Tô Chấn... Khi tàu đến Sáu Kho đã 11 giờ đêm,
chúng đưa tù xuống hầm tàu, còng chân hai người một. Tôi và anh Cúc bị
còng chung. Không khí đêm đông lạnh lẽo và yên tĩnh đến rợn người. Chỉ
nghe thấy tiếng nước vỗ ì oạp dưới mạn tàu, tiếng còng khô lạnh và tiếng
quát tháo của bọn lính áp tải. Nhiểu người tù đã lả đi sau một ngày bị đày
ải... Chợt mọi người vùng dậy nhìn qua khe hở mạn tàu đen đặc. Trên bờ,
hàng trăm đổng bào không hiểu vì sao biết tin bọn thực dân đưa tù đi Côn
Đảo đã kéo ra bến Sáu Kho đả đảo bọn giặc, động viên anh em. Chợt trong
tiếng ồn ào của đám đông vang lên tiếng gọi của một em gái nhỏ. Tiếng gọi
đã cố sức lắm nhưng vẫn còn run run yếu ớt giữa đêm đen;
- Anh Cúc ơi! Em nhớ anh lắm! Anh giữ sức khỏe đẽ về với em.
Đang ngổi im lặng, bỗng anh Cúc khẽ giật mình rối bấm tay tôi và nói
nghẹn ngào; “Em gái tôi đấy!”.
Cô bé cứ nhắc đi nhắc lại hai, ba lán. Lúc đó có lẽ đã 12 giờ đêm... Tiếng
cô bé chừng 12, 13 tuổi giữa đêm hôm khuya khoắt kêu gào thương nhớ
mong đợi anh mình vẽ, ai nghe mà chẳng nát lòng. Bố mẹ, người chị đã

29